اعلامیه جدید حقوق بشر در فضای مجازی

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Facebook

Twitter

Google

Yahoo

Delicious

بالاترین

دنباله

[2011-02-09]   [ دکترشهیندخت خوارزمی ]

یکشنبه 17 بهمن 1389


فضای مجازی به طور خاص فرصت­هایی را در بر دارد که اگر در اختیار مردم قرار گیرند، شرایطی پدید می­آید که شأن انسانی را ارتقاء خواهد داد.


فضای مجازی به طور خاص فرصت­هایی را در بر دارد که اگر در اختیار مردم قرار گیرند، شرایطی پدید می­آید که شأن انسانی را ارتقاء خواهد داد.

اما، آیا شؤنی جدید می توان تعریف کرد که فضای مجازی برای ارتقای آن فرصت های بالقوه و بدیعی ایجاد کرده باشد؟برای پاسخ به این پرسش، لازم است به تفاوت ساختاری فضای مجازی با فضای فیزیکی نگاهی بیفکنیم. فضای مجازی، چند ویژگی مهم دارد: این فضا، ساختاری شبکه­ای و جهانی و میان فرهنگی دارد.

با نگاهی دقیق تر، به نظر می­رسد که شبکه­ای بودن بر دو ویژگی دیگر مسلط باشد. به این معنا که فضای جهانی و میان فرهنگی، در اصل ساختاری شبکه­ای دارد. فهم قواعد حاکم بر فضای شبکه­ای، به تنظیم بهتر روابط در فضاهای جهانی و میان فرهنگی نیز کمک خواهد کرد.شئون انسانی در چنین ساختاری بر چند اصول استوار است. اصل نخست، حرمت نهادن به تنوع و تفاوت، به معنای احترام به دیگریِ متفاوت است.

این اصل، بر فهم عمیق ساختار شبکه­ای استوار است. در چنین ساختاری، سلسله مراتب و رتبه بندی وجود ندارد. تنوع بسیار زیاد است و با گذشت زمان و با حضور افراد و جوامع جدید، میزان تنوع افزایش خواهد یافت. این تنوع، از نوع کثرتی نیست که به وحدت قابل تبدیل باشد.

افراد و گروه­ها و سازمان­های حاضر در فضای مجازی، هر یک ممکن است ارزش­ها و آرمان­های متفاوتی داشته باشند که یک دیگر را نقض کنند، ولی فضای مجازی به گونه­ای است که نمی­توان دیگری متفاوت را حذف کرد. قاعده حکم می­کند که همگی در کنار هم و با برخورداری از حقوق یکسان، در شبکه حضور خود را تعریف کنند.

اصل دوم، تحمل ومدارا و تساهل است. فهم و درک و احترام به تفاوت­ها به عنوان واقعیتی انکارناپذیر، پیش شرط بردباری و مدارا در برابر دارندگان ارزش­ها و باورها و دیدگاه­های متضادی است که در فضای مجازی حضور دارند. سومین اصل، توانایی برقراری ارتباط در ساختار شبکه­ای فضای مجازی است.

در فضای مجازی، فعالیت­ها بیش از پیش به شبکه­های اجتماعی انتقال می­یابند. در واقع، بستر اصلی حضور مجازی، شبکه­های اجتماعی خواهد بود که در آن افراد در زمینه­های گوناگون به کار مبادله اطلاعات و دانش و دانایی و کالا و خدمات مشغولند. در فضاهای ابرگونه مجازی، به دور از استبداد دو عامل زمان و مکان، شکل­های تازه­ای از همکاری و شراکت در حال ظهور است.

این همکاری­ها و شراکت­ها میان افرادی است از چند قاره که بدون آشنایی فیزیکی، پیرامون اهداف یا منافعی مشترک با یک دیگر کار کرده و اندیشه و اطلاعات و دانش و کالا و خدمات مبادله می کنند. توانایی برقراری رابطه اثربخش در چنین شبکه­هایی، به رمز موفقیت در فضای مجازی تبدیل شده است.

دلسوزی، مهرورزی، حرمت دوجانبه و چند جانبه و تمرکز بر حقوق و مسؤلیت­های مشترک سیاره­ای و از همه مهم­تر، پرهیز از درجه بندی ارزش­ها، شئونی است که خاصِ ساختارشبکه­ای و جهانی و میان فرهنگیِ فضای مجازی است. حفظ این شئون، به رمز بقا و پیشرفت در فضای مجازی تبدیل شده است.

در مجموع می توان گفت فهرست شئون انسانی در فضای فیزیکی، آن گونه که در اعلامیه حقوق بشر آمده، با توجه به واقعیت­های جهان امروز ناقص است. شاید بتوان متممی بر آن افزود و نام آن را «اعلامیه حقوق بشر در فضای مجازی» نامید. ولی نفس این کار بر فرضی نادرست استوار است: جهان فیزیکی و جهان مجازی دو سپهر دارای مرزهای مشخص و جدا از هم نیستند.

قوانین فیزیک کوانتوم به ما می­گوید که واقعیت­های جهان امروز- به ویژه واقعیت­های مجازی - بیشتر ذاتی موج گونه دارند تا ذره ای. واقعیت­های جهان مجازی در کل از جنس موج­اند. با توجه به تعامل­های پیچیده و درهم تنیده جهان فیزیکی با جهان مجازی، تعیین مرز میان آن دو بیش از پیش دشوار می­شود از این رو، اعلامیه­ای از نو باید تدوین شود که بر درک درست از چنین واقعیت­هایی استوار باشد.

نسخه‌ی چاپی ارسال اين مطلب به دوستان

---

---