ما سناريوها را مي‌سازيم، سناريوها ما را باز مي‌سازند

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Facebook

Twitter

Google

Yahoo

Delicious

بالاترین

دنباله

[2007-05-28]   [ سید علیرضا حجازی]

آينده ‌آفريني به روش‌ها و شيوه‌هاي گوناگوني امكان‌پذير است. يكي از اين شيوه‌ها سناريونويسي است. سناريونويسي فرايندي نظام يافته است كه به اكتشاف و تحليل عدم اطمينان و قطعيت موجود در نگريستن به آينده‌ي بلند مدت مي‌پردازد. اين فرايند شامل مجموعه‌اي از توصيف‌هاي جايگزين از آينده است كه بنابر دلايل مختلف و عوامل گوناگون با يكديگر تفاوت‌هاي اساسي دارند. هدف از سناريونويسي افزايش توان پيش‌بيني درست آينده نيست، بلكه هدف آن است كه مديران درك كامل و واقع‌بينانه‌اي از نيروها و عوامل تاثيرگذار بر آينده داشته باشند.

حاصل اين فعاليت آن است كه توانايي مديران براي برنامه‌ريزي در عرصه‌هاي محيطي و واكنشي نسبت به تغيير، از طريق درك و شناسايي اين نيروها و عوامل افزايش مي‌يابد. سناريونويسي فرايندي چند مرحله‌اي است. در آغاز، سازمان به شناسايي تصميم‌هاي راهبردي و كليدي بلند مدت خود مي‌پردازد. در مرحله‌ي بعد، سازمان اين پرسش را مطرح مي‌‌سازد كه "چه عواملي در محيط پيراموني قادر به ايجاد تغيير در تصميم‌هاي راهبردي و كليدي هستند؟"

در اين مرحله فهرستي از عوامل كلان يا به ديگر بيان كلان روندهاي اجتماعي، محيطي، فناورانه، اقتصادي و سياسي و روندهاي خرد تدوين مي‌شود كه بر تصميم‌ها تاثيرگذار هستند. در مرحله‌ي بعد، تيم مسوول تدوين سناريو به اين موضوع مي‌پردازد كه كدام يك از اين عوامل كلان يا خرد اجتنا‌ب‌ناپذير و كدام يك غيرقطعي هستند. در گام بعدي اهميت عوامل غيرقطعي بر تصميم‌هاي راهبردي كليدي و بلند مدت سازمان ارزيابي مي‌شود. سپس طرح اوليه‌ي سناريو تدوين مي‌شود كه به تركيب پيامدهاي احتمالي مختلف بر روي عدم قطعيت‌هايي مي‌پردازد كه بيشترين تاثير را بر تصميم‌گيري راهبردي و نامحتمل‌ترين موارد دارند.

 

 

سناريوها در قالب داستان بيان مي‌شوند و شامل توصيف وضعيت نهايي در آينده و شرح و توضيح چگونگي ظهور و بروز آن وضعيت هستند. از آن جا كه نقش يك سناريو بازآفريني محيط آينده است و براي اجزاي سازمان در محيطي تصور شده نقش و كاركرد تعريف مي‌كند، خواه و ناخواه بر سازندگان خود تاثير مي‌گذارد، به بيان ديگر سناريوهايي كه مي‌سازيم، در آينده براي ما محيطي را مي‌آفرينند كه خود جزيي از آن محيط خواهيم بود.

همان‌طور كه پيرامون آفرينش سناريو گفته شد، مرحله‌ي نخست در نگارش سناريو، شناسايي تصميم‌هاي راهبردي است. به بياني ساده‌تر، تصميم راهبردي به مفهوم خلق آينده‌ي مطلوب است. بنابراين دستاورد سناريو محيطي است كه در آن آينده‌ي مطلوب و موردنظر ما شكل مي‌گيرد. بديهي است كه طراحان سناريو در بحبوحه‌ي تحقق آينده‌ي مطلوب، بخشي از آن خواهند بود و خواسته يا ناخواسته در محيطي به بقاي خود ادامه مي‌دهند كه خود ترسيم كننده و خالق آن بوده‌اند.

بدين ترتيب مي‌توان دريافت هر اندازه شناسايي عوامل تاثيرگذار و تفكيك آن‌ها از يكديگر و تعيين ميزان اهميت آن‌ها با دقت و وسواس بيشتري صورت گيرد، پيامدهاي حاصل از آينده‌ي موردنظر مطلوب‌تر و شايد امكان‌پذيرتر خواهد بود.

همان‌گونه كه در آغاز ياد آوري شد، هدف از سناريونويسي پيش‌بيني دقيق آينده نيست، بلكه باور راسخ به اين عقيده است كه آينده‌ آفرينان هيچ‌گاه منتظر آينده نمي‌مانند تا آن‌ها را غافلگيرانه دريابد، بلكه خود دست به كار شده و آينده را آن گونه كه مي‌پسندند رقم مي‌‌زنند.

از اين رو، در شناسايي عوامل به طور عمده با سه نوع از عوامل قطعي، محتمل و غيرقطعي روبرو هستيم كه تاثير هر يك از آن‌ها به طور مستقل در شكل‌گيري سناريو موثر بوده و برآيند نهايي آن‌ها تعيين‌كننده‌ي شكل غايي سناريوي در دست تدوين است. هر يك از اين سه نوع عوامل با درجه‌اي از احتمال وقوع و تاثيرگذاري در شكل‌گيري پيامدهاي حاصل از اجراي سناريوي تدوين شده نقش دارند. بدين ترتيب در يك طرف سناريو اين سناريونويس‌ها هستند كه بر آينده تاثير مي‌گذارند و در طرف ديگر آن، اين خود سناريو است كه در محيط خلق شده تاثيرات و پيامدهاي خود را بر اجزاي محيط از جمله‌ سناريونويس‌ها اعمال مي‌كند. 

 

نسخه‌ی چاپی ارسال اين مطلب به دوستان

---

---