ارتباطات سياسی آن لاين

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Facebook

Twitter

Google

Yahoo

Delicious

بالاترین

دنباله

[2005-05-03]   [ cc]

• نگرش مثبت و خوش بينانه

صرف نظر از نقدها و تشكيك هايي كه بر نظريه حوزه عمومي هابرماس شده است، امروزه عده اي معتقدند كه فناوري هاي نوين ارتباطي و به ويژه اينترنت مي تواند حوزه عمومي را مجددا در تاريخ احيا كند و به شكل گيري حوزه عمومي مجازي منجر بشود. در حالت خوش بينانه، اگر مولفه هاي اساسي حوزه عمومي را «گفت و گو» ، «افكار عمومي» و «كنش» بدانيم، اينترنت بستر مناسبي براي ظهور و تجلي هر يك از اينهاست. شهروندان مي توانند از طريق اينترنت به گفت و گو و تعامل پيرامون مسايل و موضوعات مورد علاقه بپردازند و از اين طريق افكار عمومي به عنوان «صداي مردم» شكل بگيرد و هر يك مي توانند در مخالفت يا موافقت با يك مسئله و موضوع اجتماعي و سياسي دست به كنش مناسب بزنند.

وقتي انسان درباره «عموم» (Public) مي انديشد، مبادلات آزادانه ايده ها و انديشه هاي سياسي را در ذهن تصور مي كند. ايده عموم با آرمان هاي دموكراتيكي كه خواهان مشاركت شهروندان در امور عمومي است، رابطه تنگاتنگ دارد. توكويل معتقد است كه مشاركت در امور عمومي به نحو قابل توجهي به حس موجوديت فردي و عزت نفس كمك مي كند. دوي تاكيد مي كند كه جست و جو و ارتباط اساس جامعه دموكراتيك را تشكيل مي دهد و شايستگي هاي تعمق و تفكرات گروهي را نسبت به تصميمات يك مرجع منحصر به فرد برجسته مي سازد. واژه «عموم» بر ايده هاي شهروندي، اشتراك نظر و چيزهاي غيرشخصي دلالت مي كند.

رسانه هاي الكترونيكي _ عاملي نوين مانند شبكه جهاني اينترنت و به تبع آن پايگاه هاي اطلاع رساني، پست الكترونيكي، بولتن هاي الكترونيكي و ديگر انواع واقعيت مجازي، نوع جديدي از فضاي اجتماعي را با خود به ارمغان آورده اند. اين ابرفضا كه از غيرفيزيكي ترين فضاها نيز هست، مي تواند براي حوزه عمومي آثار و فوايد فراواني در برداشته باشد و بدون شك اهميت آن روز به روز افزايش بيشتري مي يابد.

اينترنت رسانه اي است كه به همه مشاركت كنندگان و كاربران، براي استفاده مشترك از اطلاعات، فرصت برابر اعطا مي كند. اينترنت از اين لحاظ و بدون اعمال محدوديت از سوي ساير رسانه هاي جمعي و به مثابه يك واسطه جمعي عمل مي كند. تلويزيون و روزنامه ها، به طور خاص، به زيرساخت هاي عظيم و گران قيمت نياز دارند و در نتيجه بايد ديد چه كساني استطاعت مالي براي مالكيت و كنترل آنها را دارند. پيدايش اينترنت به معناي اين است كه هر كس مي تواند با حداقل تلاش و دشواري، به ديگران وصل بشود و دانش و ديدگاه هايش را براي فردي به خصوص يا همگان منتشر سازد. از اين لحاظ، اينترنت وسيله اي پايدار جهت تقويت گفت و گوي عمومي در مورد طيف وسيعي از مسايل مربوط به خير مشترك است.

يكي از مهم ترين ويژگي هاي اينترنت اين است كه فرصتي را در اختيار خالقان فرآورده هاي فرهنگي قرار مي دهد تا آثار خود را فارغ از دخالت دولت و بدون نياز به سرمايه و استفاده از رسانه هايي مثل راديو، تلويزيون و مطبوعات، منتشر سازند. پيدايش پست الكترونيكي به مردم امكان داده است تا به ارتباطات خود جنبه جهاني بدهند. نيز اينترنت به شهروندان اين امكان را مي دهد تا با دسترسي خود به ساير نقاط جهان، يك بحث و گفت و گوي منطقي را عرضه كنند و به نقد منطقي بپردازند. اينترنت به جهت دارا بودن ويژگي هايي خاص در مقايسه با ساير وسايل ارتباط جمعي، مي تواند به عنوان حوزه عمومي مجاري تلقي شود. اين ويژگي ها را مي توان چنين برشمرد:

- تمركززدايي

اينترنت يك سيستم ارتباط غيرمتمركز است. هر كس كه به اينترنت وصل است شبيه سيستم تلفن مي تواند تماس برقرار و پيام مورد نظرش را ارسال كند. حتي مي تواند پيامش را براي دريافت كنندگان متعدد ارسال نمايد. اينترنت همچنين در سطح تشكيلات بنيادين نيز غيرمتمركز مي باشد چرا كه شبكه شبكه هاست.

تمركززدايي نه تنها توزيع اطلاعات، بلكه همچنين شيوه ارتباط را تغيير مي دهد: ارتباط در اينترنت به شكل عده اي زياد به عده اي زياد است. هر مصرف كننده اطلاعات، همزمان توليدكننده اطلاعات نيز هست. بدين صورت، قدرت بر روي يكي از مهم ترين منابع دموكراسي يعني اطلاعات، از نهادهاي متمركز حكومتي به استفاده كنندگان فردي منتقل مي شود.

- تكه تكه بودن

اينترنت يك جوهر يا ذات واحد نيست، بلكه از صدها شيوه متفاوت انتقال اطلاعات و ارتباطات ساخته شده است. نه تنها يك تنوع تكنيكي بزرگ، بلكه همچنين به لحاظ اجتماعي، يك تنوع بي شمار در اينترنت وجود دارد. تارهاي جهان گستر، تارهاي گپ و گفت و گو، گروه هاي خبري، پست الكترونيك، سيستم هاي برگزاري كنفرانس و ... امكانات تكنيكي اي است كه براي برقراري ارتباط و مبادله اطلاعات، مورد استفاده قرار مي گيرد.

- مجازي بودن

يكي از مفاهيم اصلي در جامعه معاصر و متاثر از اينترنت، مجازي بودن و تغيير ماهيت زمان و مكان است. به واسطه آن لاين، ارتباط از فاصله زياد و همزمان ممكن مي شود و اين همزماني و نزديك سازي (برداشتن محدوديت هاي زمان و مكان) محدوديت هاي مرزي را بر مي دارد. لذا قلمروي كه مردم در آن ارتباط برقرار مي كنند و دست به كنش مي زنند، مجازي است، زيرا مكان هاي اقامت در اينترنت مجازي است. طبق نظر مك لوهان، تكنولوژي ارتباطات جهان را به صورت يك دهكده جهاني در مي آورد. امروزه، در اينترنت نه تنها يك دهكده جهاني هستي يافته است بلكه تعداد زيادي از دهكده هاي جهاني يا اجتماعات مجازي بوجود آمده اند كه فاقد محدوديت هاي زماني و مكاني هستند.

- جهاني بودن

در اينترنت، يك موضوع يا رويداد كه توجه افراد و گروه هاي وسيع انساني را جلب مي كند مي تواند در دسترس همگان قرار بگيرد. چنانكه حتي رسانه هاي خبري توده وار نمي توانند به اين تعداد افراد دسترسي داشته باشند.

- تعاملي بودن

در حاليكه ارتباطات پخش (راديو و تلويزيون) يك سويه مي باشد، ارتباطات كامپيوتري دو يا چندسويه است. افراد مي توانند با استفاده از كامپيوتر با ديگران به طور مستقيم ارتباط برقرار كنند و ضمن كسب اطلاعات، در مباحث عمومي نيز شركت نمايند. اين كار با استفاده از يك مودم و يك خط تلفن، امكان پذير است. براي مثال بسياري از صفحات اعلان كامپيوتري و سايت ها داراي نوعي كنفرانس مباحثات سياسي هستند. به طوري كه افراد مي توانند عقايد و انديشة هاي خود را منعكس نمايند و سايرين در صورت تمايل به آنها پاسخ دهند. اين وضعيت، شكل جديدي از تعامل و گفت و گوي عمومي را پديد مي آورد.

آلينتاتورنتون جنبه هاي اميدواركننده اينترنت به عنوان احيا كننده حوزه عمومي را چنين برمي شمارد:

- توانايي گروه هاي ذي نفع كوچك براي يافتن يكديگر و برقرار كردن ارتباط
- توانايي افراد و گروه هاي كوچك براي معرفي خود و ارايه نقطه نظرات شان به يكديگر
- دسترسي آسان به ديدگاه ها و نقطه نظرات گوناگون
- بقا و ماندگاري مواد و اطلاعات در اينترنت
- تعاملي بودن كه باعث شكل گيري ارتباط دوسويه بين فرستند و دريافت كننده مي شود.

اوبرين نمونه هايي را درخصوص قابليت هاي اينترنت جهت شكل دادن به حوزه هاي عمومي «محلي» و «جهاني» به دست مي دهد: در سال 1996 م، حكومت محافظه كار ايالت اونتاريوي كانادا اعلام كرد كه قصد دارد قانون ادغام شش شهر را تصويب و ناحيه تورنتوي بزرگ را به يك كلان شهر تبديل كند.

شهروندان فعال اين شهرها كه با تصويب اين قانون مخالف بودند بلافاصله استفاده از اينترنت را به عنوان ابزاري براي بسيج افكاري عمومي عليه آن لايحه در دستور كار قرار دادند. به اين منظور، يك سايت اينترنتي تاسيس شد كه در دوره منتهي به راي گيري درباره آن لايحه، به مركز فرماندهي جنبش شهروندان مخالف تبديل گرديد. پيام ها و از جمله يادداشت هاي جلسات ويژه، زمان و نحوه راهپيمايي و تظاهرات، شعارها، مقالات، آخرين سخنراني ها و دستورات مربوط به نحوه مشاركت در آن جنبش در اختيار انبوه مردم قرار مي گرفت. اگرچه برخلاف نظر شهروندان، آن لايحه تصويب شد، اما شهروندان خشمگين به سازماندهي خود _ از جمله از طريق اينترنت _ ادامه دادند و دامنه مخالفت خود را به بيش از هفت لايحه جنجال برانگيز گسترش دادند و افكار عمومي را عليه نمايندگان محافظه كار بسيج كردند. اين جنبش شهروندان در خدمت دموكراسي محلي نشان دادند كه از اينترنت مي توان به نحو كارآمد براي فراخوان مردم و ايجاد مشاركت اجتماعي در عرصه سياسي استفاده كرد. منبع: فارس

ادامه

نسخه‌ی چاپی ارسال اين مطلب به دوستان

---

---