Iranian Futurist

۷ مهر ۱۳۸۷

Sunday, Sep 28, 2008

رفتارها ودیگاههای نسل امروز برای بسیاری از مردم غیر قابل درک است جوان ونوجوان امروز چیزهایی را می پسندد که با سلیقه و ذایقه نسلهای پیشین تفاوتهای ماهوی و فاحش دارد آرمانهای او بسیار متفاوت از ایده آلهای بزرگترهای اوست سطح اطلاعات و دانش و خصوصیات اخلاقی، رفتارهای اجتماعی و علایق و نوع تفکر این نسل آنچنان متفاوت از نسلهای پیشین است که او را در موقعیت ممتازی قرار داده است با این حال در رفتارهاودیدگاههای همین نسل نیز دگرگونیهای اساسی و ساختاری در حال شکل گیری است که بخش عمده آن متاثر از ورود و شیوع فناوری نوین ارتباطات یعنی اینترنت و ماهواره است در واقع یکی از نقاط افتراق و جدایی این نسل با نسلهای پیشین،آشنایی، بهره گیری و انس و الفت با این رسانه و فناوری ارتباطی است برای بسیاری از مسوولان ، روانشناسان اجتماعی،و حتی والدین درک مکانیزم پیچیده رفتارهای نسل جدید ،بسیار مشکل و طاقت فرسا است شاید به همین دلیل است که هنوز اتفاق نظر کاملی در مورد نحوه مواجهه و برخورد با این نسل در جامعه بوجود نیامده است یکی از تهدید و تحدید سخن می گوید و دیگری از آزاد گذاشتن آنها ، یکی بر کنترل و نظارت بیشتر تاکید می کند و دیگری بر توسعه امکانات و لوازم ارتباطی اصرار می ورزد

● جوان و اینترنت
شناخت واقعی و عملی نیازهای نسل جوان امروز مستلزم بررسی ابعاد مختلف عوامل تاثیر گذار و اثر پذیری از فناور ی نوین ارتباطی است متاسفانه بخش عمده ای از مدیران و مسوولان و برنامه ریزان و تصمیم سازان ما یا نمی خواهند و یا نمی توانند به شناخت این فناوری بپردازند اینترنت ورایانه نه تنها میزان و سطح اطلاعات نسل جوان را افزایش داده بلکه بر تمایلات و گرایشات او نیز تاثیر گذاشته اند
مهمترین خصوصیت اینترنت آزادی انتشار اطلاعات است و این در تناقض با سیاست محدود سازی قرار دارد. اینترنت ضد سانسور است ، مروج دمکراسی است ،و با خود الگوی نوین زندگی مدرن را به ارمغان می آورد کاربر اینترنت هم دارای سطح تحصیلی بالاتری نسبت به سایر همسالان خود است وهم بر اثر استفاده از این رسانه به سطح بالاتری از دانش و اطلاعات ارتقا می یابد اینترنت حتی منجر به ایجاد یک طبقه نخبه در جامعه شده که با جهان خارج به خوبی آشنایی دارد نه می شود به او دروغ گفت نه میشود به او عقیده ای را تحمیل کرد عملکرد برخی رسانه های داخلی نظیر مطبوعات ، رادیو و تلویزیون و حتی خبرگزاریها در مقابل کارکرد اینترنت رنگ می بازد
جوان امروز تنها بافشار دادن چند دکمه و کلید می تواند مستقیما با وقایع آنسوی مرزهای جغرافیایی اش تماس بگیرد ، نظر بدهد ،مشارکت کند ،اعتراض کند ، رشد نماید ، پیام بدهد، پیام بگیرد، نگاه او به رسانه ها ، به والدین ، به مدرسه و دانشگاه ،به گروه دوستان ، به مسوولان ، به سیاست ، به ایدئولوزی ،و به رفتارهای اجتماعی تفوتهای آشکاری پیدا کرده است ورود اینترنت و رایانه به زندگی نسل امروز حتی بر ساختارهای سیاسی و اجتماعی کشور نیز تاثیر گذاشته است و برخی از این ساختارهاسعی کرده اند خود رابا شرایط جدید تطبیقدهند ، این نسل ، نسلی است که رای می دهد ؛یا حتی اگر لازم بداند رای نمی دهد و با این رفتار خود سرنوشت سیاستمدارانو احزاب و نهادهای سیاسی را تعیین می کند پس باید به خواسته ها و آرمانها و تمایلات او توجه کرد
به قول یک روزنامه نگار اصولا انگیزه اصلی جنبش دوم خرداد دست یافتن به آزادیهای فردی بود همانکه در بحث آزادیهای مدنی تعریف می شود این جنبش حاصل تغییرات دموگرافیک ناشی از افزایش جمعیت در اوایل دهه ۶۰ است این افزایش جمعیت در سالهای ۵۹ تا ۶۳ صورت گرفت و باعث شد در سالهای ۶۳ و ۶۴ مساله اصلی کشور به موضوع شیر خشک و پوشک تبدیل شود ! در سالهای ۶۷ و ۶۸ مساله اصلی کشور فضای آموزش دبستانی بود در همین سالها بود که بحث مدارس غیر انتفاعی جدی شد در سالهای ۷۰ و ۷۱ مساله اصلی کشور مساله نوجوانان شد در سالهای ۷۵ و ۷۶ این بچه ها به سن رای دادن رسیدند و جنبش دوم خرداد را آفریدند آنها وارد دانشگاه شند و درسالهای ۷۸ تا ۸۰ جنبش دانشجویی را تشکیل دادند این بچه ها هم اکنون و یا حداکثر تا یکی دو سال دیگر از دانشگاهها فارغ التحصیل می شوند و لشکر بیکاران را تشکیل خواهند داد از ۳ – ۴سال پیش همین بچه ها بودند که باعث شدند مسئولان و سیاستمدارن کشور دائما خودشان را جوانگرا نشان بدهند
اینترنت بازها همین بچه ها هستند ،همین گروه هستند که فوتبال را دوست دارندو تا زمانی که ما نخواهیم این تغییر اجتماعی را بفهمیم همیشه در تحلیلها و تفسیرهای اجتماعی راه به خطا خواهیم رفت ، گروه اجتماعی مورد بحث ما نه آنگونه که برخی داد و فغان بر آورده اند فاسدند و نه بیمار. اینها جوانانی هستند در حال رشد در شرایط جدید که تحمل محدودیتهای فراوان را ندارند اتفاقا بسیار با هوش و خود خواه هم هستند با دین هم ناآشنا نیستند هم پای اینترنت می نشینند هم در ماه رمضان روزه می گیرند و هم در ماه محرم سینه می زنند

● چرا اینترنت رشد می کند ؟
زمانی در این کشور می توانستند با هر پدیده جدید تکنولوزیکی با پاک کردن صورت مساله به راحتی برخورد کنند که البته همان زمان هم این برخوردها تاثیر گذارو موفق نبود تجربه ویدئو مثال بارز این موضوع است در مورد ماهواره نیز وضع به همین صورت است اما امروز اتفاق دیگری رخ داده است . اینترنت هر روز فراگیرتر می شود تنها در ظرف یک سال یعنی از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۳۸۱ تعداد کاربران اینترنت از ۸/۱ به ۲/۳ میلیون نفر رسیده است با اینترنت نمی توان مانند ویدئو یا ماهواره برخورد کرد یعنی شیوه حذفی جوابگو نیست مگر اینکه بخواهیم همه کامپیوترها را در کشور جمع کنیم و مانند طالبان آنها را بر سر درختان به صورت منهدم شده آویزان کنیم! اینترنت بر کامپیوترو تلفن استوار است تجربه ممنوعیت ویدئو و ماهواه اکنون پیش روی ماست ویدئو آزاد شد و مجلس اصلاحات تحت فشارهمین نسل جوان مجبور به اصلاح قانون ماهواره شد که البته در فیلتر شورای نگهبان گیر کرده است

در مورد اینترنت اگر چه مسئولان اصلاح طلب با غفلت خود از این حوزه و رها کرده آن هیچ گونه قانونگذاری مشخصی نکردند اما در اولین برخورد مسئولان عالیرتبه کشور با این پدیده خوشبختانه با نگاه حذفی به آن نگریسته نشد اولین مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی بر ضرورت بهره گیری از پتانسیل و توسعه شبکه های رایانه ای و اطلاع رسانی در کشور تاکید کرده است در ماههای اخیر که سیاست فیلتر کردنFiltering برخی از سایتها اجرا شده است نیز بیشتر منع استفاده از سایتهای غیر اخلاقی برای جوانان و نوجوانان مد نظر بوده است
البته یکی از نگرانیهای مشترک والدین در همه جوامع نحوه استفاده کودکان از اینترنت است به همین منظور حتییک گروه دیده بان اینترنتی در انگلستان، به عنوان بخشی از تلاش های جاری برای مصون نگاه داشتن کودکان در شبکه جهانی کامپیوترها، سیستم جدیدی را راه اندازی کرده استاین سیستم به گونه ای طراحی شده است که به والدین امکان می دهد با مسدود کردن سایت ها و "گپ خانه" های (chatroom) خاصی که تصور می شود مورد استفاده افرادی است که از کودکان سوء استفاده جنسی می کنند، محتویات اینترنت را کنترل کنند.
از این فیلترها می توان برای منع دسترسی به سایت های سکسی، خشونت بار، نمایش دهنده مواد مخدر و تبلیغ کننده مشروبات الکلی استفاده کرد والدین می توانند این نرم افزار را به طور رایگان از سایت "آی سی آر ای" پیاده کرده و به دلخواه خود، دسترسی کودکان به سایت ها را کنترل کنند.
البته مسدود کردن سایتهای سیاسی در ایران به گفته برخی از مسئولان یک اشتباه بوده و در حال اصلاح آن هستند با این وجود باید اذعان داشت که سیاست مسدود سازی اگر چه در بسیاری از کشورها اعمال می شود اما یک امر مبنایی نیست و با استفاده از نرم افزارهای ضد فیلترینگAnti Filtering امکان دور زدن این سیاست وجود دارد . اینترنت محدود و سانسور نمی شود چون تکنیکهای خنثی سازی محدودیتها را نیز در خود دارد اینترنت موجی است که آغاز شده و تنها می توان بر آن سوار شد و موج سواری کرد ایستادن در مقابل این موج سهمگین مساوی تحمل هزینه های فراوان است اینترنت برای نسل جوان کشورهایی مثل ایران وسیله ای برای انتقال دانش فنی و فناوری نیز هست با بهره گیری از امکانات اینترنت می توان فاصله و شکاف علمی و اقتصادی ایران و کشورهای توسعه یافته را تا حد زیادی پر کرد باید به جای فکر کردن به محدود سازی که بازی موش و گربه را به یاد می آورد به فکر برنامه ریزی و تولید "دادهو محتوی " contentدر این شبکه جهانی بود
چرا از اینترنت برای انتشار ذخایر غنی فرهنگی و ادبی ایران استفاده نمی کنیم؟ چرا از آن برای آموزش و پرورش ، تجارت ، بانکداری ، سرگرمی ، خدمت رسانی به مردم (دولت الکترونیکی) تبلیغات،حتی مسایل و آموزه های مذهبی و دینی ،روزنامه نگاری ،صنعت ، فناوری نوین در کشاورزی ، اقتصاد ، و دهها زمینه مثبت دیگر استفاده نمی کنیم ؟
به قول دکتر حسام الدین آشنا استاد دانشگاه در ایران بیشترین فعالیت را در حوزه اطلاع‌رسانی الکترونیک نه دانشگاه‌ها دارند و نه نشریات. بلکه بیشترین فعالیت را اتفاقا حوزه‌های علمیه داشته اند. بزرگ‌ترین سایت‌های ایران نه وابسته به دانشگاه‌ها است نه وابسته به موسسات دولتی و یا مطبوعاتی و هنری. بلکه وابسته به حوزه‌های علمیه است. اگر حجم اطلاعات و CDها و اطلاعات را با حجم تولیدات مقایسه کنید تفاوت عظیم آنرا خواهید دید. چون در حوزه‌ها میراث بزرگی وجود دارد که فقط احتیاج داشته تایپ شود و فرمت ساده‌ای به آن داده شود و در محیط اینترنت قرار بگیرد. اما در حوزه ‌دانش‌های تجربی، ما بخاطر عقب ماندگی‌های علمی بزرگی که داریم وقتی به حوزه اینترنت هم رسیده‌ایم دچار لکنت زبان جدی شده‌ایم.
اینترنت یک رسانه دو طرفه است یعنی تولید کننده محتوی فقط گوینده صرف نیست شنونده هم هست کاربر یا مخاطب محتوی در اینترنت نیز فقط شنونده صرف نیست او نیز قدرت انتشار مطلب در زمینه همان موضوع و حتی در ذیل همان مطلب را دارد اینترنت متعلق به دنیای دیالوگ است نه دنیای مونولوگ و کسانی که سخن گفتن در دنیای دیالوگ را فرا نگرفته اند قدرت وارد شدن در این دنیای جدید را ندارند کاربر اینترنت طیف نخبه کشور است چون داشتن لوازم اولیه برایمتصل شده به اینترنت و داشتن سطحی از سواد دیجیتالی و رایانه ای و از جمله تسلط نسبی به یک زبان خارجی او را فراتر از مخاطبان ماهواره و ویدئو قرار می دهد اینترنت تمام رسانه ها و مدیومهای قبلی را در دل خود دارد

● هویت شبکه ای
دکتر محمد عطاران استاد دانشگاه معتقد است: با امکانات و گزینه های فراوانی که رسانه های عمومی ازجمله اینترنت درا ختیار جوانان می گذارند آنان دائما با محرک های جدید و انواع مختلف رفتار آشنا می شوند. این فضا هویت نامشخص و دائما متحولی را می افریند. خصوصا برای نسلی که درمقایسه با نسل قبل با محرک های فراوانی مواجه است. همچنین از طریق رسانه های جمعی، افراد خط مفروض میان فضای عمومی و خصوصی را تجدید سازمان می کنند و این امکانی است که جوانان فعالانه از آن استفاده می کنند

هویت واجد سه عنصر است. هویت شخصی، فرهنگی و اجتماعی که هر یک درتکوین هویت فرد نقش مهمی را ایفا می کنند. در مقایسه ها، هویت شخصی که ویژگی بی همتای فرد را تشکیل میدهد، هویت اجتماعی (نقش های احتماعی درونی شده و متنوع) و هویت فردی (درک و کاربرد نمادهای فرهنگی) در پیوند با گروه ها و اجتماعات مختلف قرار می گیرند. اینترنت صحنه فرهنگی و اجتماعی است که فرد خود را درموقعیت های متنوع نقش ها و سبک های زندگی قرار می دهد. در این فضای عمومی ، مهارت فرهنگی جدیدی لازم است تا با تنظیمات نمادین بتوان بازی کرد. سایت شخصی نمونه ای روشن است که چگونه کاربر اینترنت خود را برای مخاطبین جهانی معرفی می کند. برای بیان افکار، احساسات، علائق و آراء از متن مناسب، گرافیک ، صدا و فیلم استفاده می شود. میلر اهمیت و پیوندهای سایت شخصی را ذکر می کند و می گوید که به من بگو لینک هایت چیستند تا بگویم که چه شخصی هستی
یکی از جنبه های اینترنت ، ورود بی هویت در آن است نوجوانان در صحنه اینترنت برای ایفای هر نقشی، فرصت پیدا می کنند. البته خصیصه مثبتی در این کار هست، مجالی که برای بروز و ظهور نوجوانان پیدا می شود. اینترنت فضای آزاد گلخانه ای را ایجاد می کنند که معلمان و مراجع قدرت به ان دسترسی ندارند و بر آن تاثیر نمی گذارند . امکان خصوصی بودن امور نکته ای است که کاربران جوان اینترنت بر آن تاکید دارند و از سوال بزرگسالان درمورد نحوه استفاده از اینترنت آشفته می شوند. اینترنت به نظر این جوانان، جانشین فضای عمومی می شود. در این شکل جوانان تجربه های بیشتر می یابند. و درباره کنترل و کاربرد این رسانه جدید دارای اطلاعات می شوند. این فضای جدید که عمدتا توسط کاربران ساخته می شود احساس مشارکت بیشتری به نوجانان می دهد. تنها مشکلی که وجود دارد آن است که رابطه بین نسل جوان و بزرگسال در فضای شبکه ای محو شود
اریکسون معتقد است که نوجوانان در دوره بلوغ هویت شخصی خود را از طریق کشف و جستجو بنا می کنند. بلوغ مرحله ای بحرانی است که نوجوانان بدنبال کشف ارزش ها و درونی کردن آن می باشدو اینترنت با حجم نامحدود اطلاعات و ابزارهای سریع ارتباطی، نوجوانان را با ابزارهای دیگر ایجادهویت از طریق جست و جو روبرو می کند. مع الوصف باید بدانیم که بسیاری ازتعاملات موجود در اینترنت مستلزم ارتباط انسانی نیست. پی آمدهای این تعاملات و حدود جایگزینی این تعاملات به جای تعاملات انسانی هنوز نامعین است

● ضریب نفوذ پیام های اینترنتی در ایران
بر اساس گزارش بی بی سی ایران اگرچه هنوز جامعه ای سنتی است، اما با توجه به جوانی جمعیت و تعداد زیاد جوانان تحصیلکرده که با اینترنت آشنایی دارند، به نظر می رسد اینترنت می تواند رسانه ای تاثیرگذار در این جامعه تلقی شود. با توجه به اینکه کاربران اینترنت را در ایران عمدتا افراد تحصیلکرده تشکیل می دهند و این افراد در میان خانواده ها و گروه ها از تاثیر گذاری زیادی برخوردارند، می توان گفت که ضریب نفوذ اطلاع رسانی اینترنتی درایران بسیار بالاست و به سرعت نیز در حال افزایش است.

بسیاری از خانواده ها فراگیری زبان انگلیسی را که کلید راه یابی جامع تر به اینترنت است، برای فرزندان خود به عنوان یک اصل گریزناپذیر درنظر می گیرند. هم اکنون مجامعی که ایرانیان در اینترنت به وجود آورده اند از صدها مورد نیز فراتر رفته و برخی از این گروه ها حتی با استفاده از امکانات فنی که اینترنت در اختیار آنها می گذارد (مانند گفتگو و انتقال صدا از طریق شبکه) اقدام به راه اندازی شبکه های شبه رادیو در درون اینترنت کرده اند. این شبه رادیو ها را معمولا یک نفر اداره می کند و تقریبا اکثر برنامه هایی که از طریق رادیو قابل پخش است از طریق آنها به شنوندگان ارائه می شود. در برخی از این شبه رادیوها بیش از ده ها نفر جمع می شوند و در مورد مسایل مورد علاقه خود بحث می کنند و میهمان دعوت می کنند و به صحبت های او گوش می دهند. این شبه رادیوها یک ویژگی منحصر به فرد دارند و آن اینکه ارتباط در آنها کاملا زنده و متقابل است

● استفاده از اینترنت، افسردگی و انزوای اجتماعی نوجوانان
استفاده از اینترنت حتی می تواند آثار و پیامدهای منفی بر رفتارهای جوانان و نوجوانان داشته باشد اما این تاثیرها نیز به درستی و با روشهای علمی در ایران مورد بررسی قرار نگرفته است به عنوان مثال بر اساس یک پژوهش با عنوان "نقش استفاده از اینترنت در افسردگی و انزوای اجتماعی نوجوانان"که توسط کریستوفر ساندرزانجام شده و نتایج آن در مجله Adolesenceمنتشر شدهپرسشنامه‌ای در اختیار ۸۹ دانش‌آموز سال آخر دبیرستان قرار گرفته و درباره موارد زیر تحقیق شده است :
۱) میزان استفاده از اینترنت: کم (کمتر از یک ساعت در روز)، متوسط (بین یک تا دو ساعت در روز)، زیاد (بیش از دو ساعت در روز)
۲) ارتباط با مادر، پدر و همسالان
۳) افسردگی
با توجه به نتایج حاصله، کسانی که نسبت به دیگران کمتر از اینترنت استفاده می‌کردند، ارتباط بیشتری با مادر و دوستان خود داشتند. در این تحقیق تنها گروه‌های کاربران زیاد و کم اینترنت مورد مقایسه قرار گرفتند. تحلیل مجذور خی نشان می‌دهد که این گروه از نظر برخی عوامل دموگرافیک مانند جنس، نژاد و جایگاه اقتصادی - اجتماعی با یکدیگر تفاوتی ندارند. هر یک از دو گروه کاربران زیاد و کم اینترنت با استفاده از آزمون‌های مستقل t از نظر درجات ارتباط و افسردگی مقایسه شدند. کابران کم‌مصرف اینترنت در مقایسه با کاربران زیاد آن به طور چشمگیری رابطه‌ای بهتر با مادران و دوستانشان داشتند، اما هیچ تفاوت قابل ملاحظه‌ای بین کاربران کم و کاربران زیاد اینترنت از نظر ارتباط با پدر میزان افسردگی وجود نداشت.
نتایج نشان می‌دهد که استفاده زیاد از اینترنت با پیوند ضعیف اجتماعی مرتبط است. بر عکس کاربرانی که از اینترنت کمتر استفاده می‌کنند، به طور قابل ملاحظه‌ای با مادر و دوستانشان ارتباط بیشتری دارند. این نتایج جهت‌گیری خاصی را نشان نمی‌دهند. مثلاً نمی‌توان گفت که آیا نوجوانان دارای ارتباطات ضعیف اجتماعی به طرف فعالیت‌ اینترنتی ارتباطات اجتماعی را کاهش می‌دهد

● ضرورت بهره گیری از اینترنت برا ی پرورش نسل جوان
فناوری اطلاعات و انقلاب اینترنتی و رایانه ای در چند سال اخیر تغییرات وسیع وسریع در جنبه های مختلف زندگی پدید آورده است شاید اختراعات و ابداعات ۵ سال اخیر در زمینه فناوری اطلاعات از همه اختراعات و ابداعات ۱۰۰ سال گذشته بیشتر باشداین فناوری همچنین به عنوان ابزار توانمند سازی موجب شده است که یک فرصت استثنایی تاریخی برای جبران عقب ماندگیهای عصر صنعت و یک جهش در ورود به عصر فراصنعتی برای کشورهای در حال توسعه نظیر ایران فراهم شود استفاده از این فرصت برای شکوفایی استعدادهای نسل جوان نیاز فوری به عزم ملی و تنظیم برنامه جامع دارد به منظور استفاده از این فرصت تاریخی لازم است برای دانش آموزان و جوانان کشور این امکان فراهم شود که در دوران تحصیل با این فناوری آشنا شوند درست هماتنگونه که زبان مادری را یاد می گیرند و با چهار عمل اصلی آشنا می شوند باید با زبان قرن ۲۱ که فناوری اطلاعات و اینترنت است آشنا شوند تا بتوانند از طریق کتابخانه های دیجیتال به همه مجموعه فرهنگ و علوم بشری مشتمل بر همه دانشها و هنرها در هر نقطه از جهان دست یابند و به کمک مجموعه های چند رسانه ایMulti media و واقعیتهای مجازیVertual Realities راههای جدید ارایه افکارو ایده ها را فرا گیرند و به شناخت سایر فرهنگها اقدام کنند

Iranian Futurist		Ayandeh-Negar
Welcome To Future		Tomorow is built today

	در باره ما	تماس با ما	خبرهای علمی	احزاب مدرن	هنر و ادبیات	ستون آزاد	محیط زیست	حقوق بشر	محیط زیست	صفحه‌ی نخست
	آرشیو	اندیشمندان آینده‌نگر	تاریخ از دیدگاه نو	انسان گلوبال	دموکراسی دیجیتال	دانش نو	اقتصاد فراصنعتی	آینده‌نگری و سیاست	تکنولوژی	از سایت‌های دیگر