استراتژي كلاس جهاني در مديريت كيفيت بازرسي

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Twitter

Google

Yahoo

Delicious

بالاترین

دنباله

[2009-04-08]   [ سيد محمد باقري زاده]

معرفي از: سيد محمد باقري زاده
مولف : دكتر حسن فارسيجاني
ناشر : قصيده سرا
زمان چاپ: چاپ اول / 1386

1. شناسه كتاب
كتاب استراتژي كلاس جهاني در مديريت كيفيت بازرسي داراي يك پيشگفتار، يك مقدمه، چهار فصل و فهرست منابع فارسي و انگليسي مي باشد كه در دويست و هشتاد و هشت (288) صفحه چاپ و منتشر شده است .

2. پنجره كتاب
شتاب روزافزون جهاني شدن اقتصاد و تحولات شگرف در عرصه توليدات صنعتي، فرصتها و چالشهاي بزرگي را پيش روي ما ايجاد كرده است . براي حضور فعال در عرصه اقتصاد جهاني بايد جهاني انديشيد و براي دستيابي به برنامه‌هاي پيش‌بيني شده در سند چشم‌انداز بيست ساله توسعه كشور، همراه شدن با سياست‌ها والگوهاي مديريت كلاس جهاني الزامي است. بنابراين كيفيت بازرسي و بازرسي كيفيت در دهه آغازين هزاره سوم نقش و اهميت بسزايي يافته است .

3. مقدمه
جهان رقابتي امروز، ارتقاي مستمر كيفيت از راه كنترلها و بازرسي هاي علمي را يك ضرورت غير قابل انكار براي دستيابي به توليد در كلاس جهاني مي داند. بعد از جنگ دوم جهاني بسياري از بنيانهاي اقتصادي و صنعتي كشور ژاپن نابود شد و تنها روزنه اميد اين كشور به مديراني بود كه قادر باشند با هدايت مناسب، كشورشان را به كشوري پيشرفته تبديل سازند. توصيه‌هاي دكتر دمينگ و اجراي به موقع اصول مديريتي او سبب ايجاد مديريتي نو و موثر در ژاپن شد. اين امر باعث شد تا ژاپن در كمتر از پنج سال متحول شود و رشد مطلوبي را تجربه كند. فلسفه كيفيت نيز درگذر زمان و به وجود آمدن نيازهاي جديد، دستخوش تغييرات شده، مفاهيم جديدي به وجود آمده است.
ملتها و دولتها مجبورند مقرراتي را ابداع كنندكه حقوق تمامي طرفهاي معامله حفظ شده و به نوعي فرايند عرضه و تقاضا را استاندارد سازند. دراين كتاب خواننده با مفاهيم كيفيت و ابزارهاي آن، با توجه به استراتژي كلاس جهاني و شناخت كلي روي تجربه‌ها و تجارت جهاني آشنا شده، نيز دلايل لزوم بازرسي كالا و خدمات را در مي يابد. خواننده با مفاهيم فلسفه كلاس جهاني آشنا شده ، نياز به نگرش به آينده و رقابت در زمينه سازمانهاي كلاس جهاني و لزوم تطابق با تغييرات را درك خواهد كرد (‌13 )‌.

4. محتواي كتاب
1-4. كيفيت در كلاس جهاني و تجارت جهاني
1-1-4 . نويسنده در باره مفاهيم كلي مي‌‌‌نويسد: كيفيت هرگز رخدادي تصادفي نيست، بلكه همواره نتيجه بلند پروازي‌، سخت‌كوشي‌، مديريت هوشمندانه و اجراي ماهرانه آن است‌. در واژه هاي ساده، كيفيت به معناي اجراي دقيق و درست كارهاي مفيد است.
دكتر ادوارد زدمينگ استاد بزرگ در زمينه كيفيت ، همواره يادآور اين نكته مي‌شد كه: اگر از افراد بخواهيد به بهترين وجه كار كنند، به نتيجه اي نخواهيد رسيد. شما بايد بدانيد كه چه كاري مي خواهيد انجام دهيد ، آن گاه بيشترين تلاش را براي آن انجام دهيد (17) .
هر انساني به منظور و هدف ويژه‌اي آفريده مي شود كه براي دستيابي به هدف مورد نظر به او توانايي وا ستعدادهاي لازم اعطا شده است. چالش و كيفيت زندگي بستگي به جستجوگري و پيشرفت شما دارد. هم چنين به شيوه استفاده از استعدادهايتان در جهت بهتر ساختن جهان و زندگي وابسته است. اگر اين نظريه را بپذيريد و به تمام قابليت‌هاي نهفته خود دست يابيد، آنگاه هدف زندگي را مي‌توان تلاش براي كاهش فاصله بين وضع موجود و وضع مطلوب دانست . اين فاصله و تفاوت را مي توان با به كارگيري الفباي كيفيت كاهش داد(20) .
2-1-4. ما هر روز با واژه جهاني شدن روبه‌رو مي شويم كه به نظر مي رسد در هر مورد از معناي متفاوتي برخورداراست‌. پس جهاني شدن چيست؟ جهاني شدن در سطوح بالاي اقتصادي و سياسي، فرايند خصوصي سازي بازارها، سياستها و سيستم‌هاي حقوقي و به عبارت ديگر جهش در اقتصاد جهاني است. مفهوم جهاني شدن به تازگي كاربرد فراواني در عرصه هاي مختلف اجتماعي يافته است‌. جهاني شدن فرايندي است كه روابط اجتماعي را بسط مي دهد. اين امر بر سه حوزه: اقتصاد ، فرهنگ و سياست، متمركز است. از آن مهم تر اينكه جهاني شدن بستر جريان اين روابط را از متن محلي به متن جهاني تغيير مي دهد .
به طور كلي اقتصاد جهاني، داراي سه ويژگي عمده است :
الف – جهاني است،
ب – معطوف به اشياء و امور غير ملموسي مانند ايده ها ، اطلاعات و ارتباطات است،
پ – اجزاي آن به شدت باهم در ارتباط هستند .
از دهه 1990 ميلادي تاكنون ، شركتها و سازمانها در نظام جهاني در مقايسه با دولتها اهميت بيشتري يافته اند. درحال حاضر، كشورها براساس شركتهاي معتبر خود شناخته مي شوند . براي مثال: فروش شركت جنرال موتورز، معادل توليد ناخالص ملي حدود 40 كشور درحال توسعه است (29) .
درحال حاضر پيوستن كشور به روند جهاني شدن توليد داراي وضعيتي اجتناب‌ناپذير است، امروزه سازمانها، در گذر از يك تغييرات انقلاب گونه، از عصر صنعتي به عصر اطلاعات هستند و موفقيت سازمانها به برنامه ها و استراتژي آنها وابسته است.
عوامل كليدي توليد در كلاس جهاني براي ايجاد صرفه جويي در هزينه عمليات و پاسخ گويي كارا ، ارائه خدمات عالي به مشتري و ارائه مناسب منابع ، بر اطلاعات تكيه مي كنند. به طور خلاصه: استراتژي توليد در كلاس جهاني(WCM) اين است كه با محصولات رقابتي ، كيفيت بالا، بهاي مناسب و ارائه خدمات عالي به مشتري فعاليت كند. براي اين منظور ضرورت برنامه‌ريزي استراتژيك اجتناب ناپذير مي‌شود.
به طور طبيعي، ورود به عرصه‌هاي فراملي و جهاني، نيازمند ساختار سازماني مناسب و به كارگيري مديراني با
انديشه ها و توانمندي هاي جهاني است. مديراني كه از بينش و دانشي عميق و آينده‌نگر برخوردار بوده، ضمن آشنايي كامل با چند زبان خارجي، نسبت به فرهنگها و تمدنهاي مختلف جوامع بشري آگاهي شايسته داشته باشند (38) .
3-1-4. سازمان تجارت جهاني (WTO) در سال 1995 ميلادي شكل گرفت. اين سازمان در حقيقت جانشين موافقنامه عمومي تعرفه و تجارت (GATT) است .
ايران نيز عضويت در سازمان تجارت جهاني را در برنامه‌هاي راهبردي خود منظور كرده است واز سال 1375 خورشيدي درخواست عضويت را به دبيرخانه اين سازمان ارائه كرده است . به هر حال در نشست شوراي عمومي اين سازمان در روز 26 مي 2005 ميلادي (‌5 خرداد 1384 خورشيدي ) براي بيست و دومين بار درخواست الحاق ايران را كه 9 سال پيش تسليم شده بود مورد بررسي قرارداد وبدون مخالفت امريكا ، با اجماع مورد پذيرش قرار گرفت و بدين ترتيب ايران با كسب عضويت ناظر روند عضويت كامل در اين سازمان را آغاز كرد (69) .
درصورتي كه ايران به عضويت سازمان تجارت جهاني درآيد، بايد معاهدات بين المللي متعددي را بپذيرد و تعديلات فراواني را در قوانين داخلي انجام دهد. يكي از مغايرتهاي اوليه مفاد موافقت نامه هاي سازمان تجارت جهاني با نظام اقتصادي ايران، در اصل 44 قانون اساسي نهفته است ( 72 ) .
ايران براي پيوستن به سازمان تجارت جهاني بايد اصلاحات ساختاري متعددي را انجام دهد. از جمله مواردي به اين شرح است :
1 . بستر سازي قانوني؛
2 . بستر سازي اقتصادي ؛
3 . توانا ساختن بنگاه ها در عرصه رقابت در بازارهاي جهاني ؛
4 . ايجاد شرايط ثبات سياسي و اقتصاد‌ ؛
5. ايجاد هماهنگي در سياست هاي پولي‌، مالي ، ارزي و تجاري؛
6. شرايط لازم براي رشد صادرات ؛
7. اصلاح گمركات كشور ؛
8 . مشاركت در مذاكرات سازمان تجارت جهاني ؛
9. ارزش قائل شدن براي تخصص‌ها و اصلاح نظام ها با رويكرد دانايي محوري‌؛
10. نظام آماري به هنگام و كارآمد .
ايران بايد پس از انجام دادن مذاكرات مربوط به پذيرش موافقت نامه عمومي تعرفه و تجارت و پس از الحاق به گات، موافقت‌نامه تاسيس سازمان جهاني تجارت‌، موافقت نامه‌هاي پيوست آن را بپذيرد. دراين زمينه بيــش از 17 مورد الزام براي الحاق ايران به گات وجود دارد كه همگي مهم و قابل توجه هستند (106)‌.
4-1-4. هدف از اينكوترمز (Incoterms) ارائه مجموعه اي از مقررات بين المللي براي تفسير متداول ترين اصطلاحات مورد استفاده در تجارت خارجي است‌. بدين ترتيب از چند گانگي تفسير اين اصطلاحات در كشورهاي مختلف پرهيز مي شود يا دست كم تا ميزان زيادي كاهش مي يابد. براي رفع مشكلات براي طرفين قرارداد ، اتاق بازرگاني بين‌المللي نخستين بار در سال 1936 ميلادي مجموعه اي از مقررات بين المللي را براي تفسير اصطلاحات تجاري منتشر كرد كه به اينكوترمز موسوم شد. اينكوترمز فقط مربوط به يكي از قراردادهاي مختلف بين‌المللي كالا، يعني قرارداد فروش مربوط مي شود. در پايان اين بخش خلاصه اي نيز از مقررات صادرات و واردات جاري كشور و شرايط احراز واردات كالا آمده كه مي تواند براي بازرگانان راهگشا باشد (136).

2-4. كيفيت و ابزارهاي آن
1-2-4. افراد كيفيت را با چگونگي برآورده شدن خواسته‌ها و نيازهايشان تعريف و تعيين مي كنند. بنابراين نقش منابع انساني درتامين نيازهاي كيفيتي از اهميت ويژه اي برخوردار است. دمينگ به ژاپنيها گفت كه اگر آنها نمونه‌هاي بارز و الگوهاي نو بهبود مستمر را بپذيرند ، درمدت 5 سال، در برخي صنايع موفق به تسخير بازار مي‌شوند. ژاپنيها با تفاوت زماني در همه امور موفق شدند و آمريكاييها مي‌گفتند‌: اگر ژاپنيها توانستند ، چرا ما نتوانيم (148)‌؟
2-2-4. سازمانها قبل از هر چيزي محتاج يك فلسفه مديريتي مناسب هستند . ايده‌اي وجود دارد كه هيچ چيز را كامل و بدون نقص نمي داند . طبق اين ايده، مقوله كيفيت نيز از اين امر جدانيست . سازمانها براي مبدل شدن به بنگاه اقتصادي ناب، بايد زير ساختهاي مطلوب را براي بستر سازي تفكر ناب در همه بخشها فراهم سازند. بستر سازي تفكر ناب با نوع نگاه و ارزشهاي جاري سازمان و كاركنان آن مرتبط است. انديشه ناب بايد به فرهنگ سازمان تبديل شود (174).
سازمانهايي كه مايل به ماندن در بازارهاي جهاني بوده، به تجارت جهاني مي انديشند فقط به انطبــاق با محيط بسنده نمي كنند، بلكه با توجه به شايستگي‌هاي خود بر مبناي خلاقيت و نوآوري، مشكلات را فرصت شناخته و از آنها نهايت استفاده را مي‌برند. چنين سازمانهايي كه به سطح بالايي از انعطاف پذيري رسيده‌اند، سازمانهاي چابك ناميده مي شوند كه به ضرورتي اجتناب ناپذير براي دستيابي به سازمان كلاس جهاني محسوب مي شوند. سازمانها براي رسيدن به چابكي بايد به گونه بنيادين در مفاهيمي مانند نيروي انساني، رقبا و ذينفع ها تمركز كنند .
سازمان بايد بر قابليت هاي محوري خود مديريت داشته باشد. قابليتهاي بنيادين نيروي انساني سازمان را مي توان با آموزش (‌پرورش و توسعه) بالا برد. مديريت بايد تعهد زيادي به كاركنان براي كسب مهارت هاي اساسي و انتقال دانش به بدنه سازمان داشته باشد (‌188) .

3-4. مديريت كيفيت بازرسي كالا و خدمات
1-3-4. بازرسي، پيش از هر چيز داراي مفهوم نظارت است. در حقيقت بازرس يا سازمان بازرسي كننده به نوعي معتمد درخواست كننده بازرسي بوده، به علت نياز او و يا قوانين ويژه كه كار بازرسي را ملزم مي كند، به اجرا در مي آيد. بازرسي پيش از هر چيز، يك نمونه برداري تصادفي است تا مشخص شود تا چه ميزان معيارهاي پيش خواسته شده برآورده شده‌اند (231) .
با توجه به فرآيند بازرسي، سيستم تضمين كيفيت مي تواند جوابگوي نياز مشتريان باشد. همچنين استفاده از فناوري اطلاعات و سيستم هاي CRM به تدريج جزو نيازهاي مشتريان خواهد شد.
شركت هاي بازرسي معتبر دراين جهت و با توجه به نگرش جهاني شدن ، مصمم به اخذ استاندارد ISO 17020:2004 بوده، و يا داراي گواهي نامه آن هستند‌. مي‌دانيم كه دراين راه،سازمانها براي رسيدن به ابعاد كلاس جهاني بايد خودرا با مفهوم تعالي سازماني نيز توسعه دهند (256) .
2-3-4. موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران، تنها سازماني است كه در ايران بر طبق قانون مي تواند استاندارد رسمي فرآورده ها را تعيين و اجراي آنها را با كسب موافقت شوراي عالي استاندارد‌، اجباري اعلام كند. اجراي استانداردهاي ملي ايران به نفع تمام مردم و اقتصاد كشور است و باعث افزايش صادرات و فروش داخلي و تامين ايمني و بهداشت مصرف كنندگان وصرفه جويي در وقت و هزينه است . موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي براي ورود كالاهاي مشمول استاندارد اجباري، شرايط و مقرراتي را تعيين كرده است كه برمبناي آن، ترخيص چنين كالاهايي از گمرك، به گواهي نامه انطباق صادره از آن موسسه نياز دارد (258) .

4-4. چالش راهبري مديريت
1-4-4. اگر تغييرات به درستي راهبري و اداره شوند ، مي توانند باعث بهبود و پيشرفت نيز باشند. مديريت، نمايانگر كفايت يا جنبه علمي و فني مقوله كيفيت است و با زمان حال سروكار دارد. ازنظر مكاني نيز با محيط روزمره ما در ارتباط است . راهبري با تاكيد برآينده، نمايانگر اثر بخشي يا جنبه هنري كيفيت است. مقوله راهبري با اين پرسش‌ها همراه خواهد بود‌: براي بهبود وضعيت چه كاري مي توان انجام داد و.....؟
ياركر ، با توجه به اهميت نقش عوامل ارزشي، مانند: حقيقت ، صداقت، عدالت‌، انصاف، وفاداري و احترام به ديگران بر بينش، چنين اظهار داشت : عوامل ارزشي راه و روشي براي سنجش و ارزيابي درست روند بينش هستند. ولي هم چنين بر اهميت تلفيق و توام بودن مديريت با راهبري، به منظور دستيابي به بينش فردي‌، سازماني، ملي و جهاني تاكيد دارند. او ارتباط بين اين عوامل را به اين‌گونه خلاصه كرده است (272) :
اقدام بدون بينش ، فقط وقت تلف كردن است .
_ بينش بدون اقدام ، فقط رويا و خواب است .
_ با اقدام مبني بر بينش مي توان دنيا را دگرگون كرد.
2-4-4. به نظر نمي رسد در آينده رقابت بر سر ابزار مكانيكي باشد و الكترونيك گوي سبقت را از بقيه رشته ها خواهد ربود. وجود سيستم هاي CRM تحت وب‌، كارتهاي شناسايي مغناطيسي و راديويي‌، رديابي محموله ها با سيستم GPS‌، بازاريابي الكترونيك ، پذيرفته شدن بيشتر اسناد معاملات الكترونيكي در مقررات تجارت جهاني ، بانكداري الكترونيكي ، و ... از هم اكنون پيام نوع رقابت و ايجاد نيازهاي آينده را به گوشمان مي رسانند.
به هر حال در مبحث بازرسي الكترونيك با دو جنبه سازماني و استفاده از عناصر الكترونيك در بازرسي روبه‌رو هستيم. فرض كنيد ، يك سازمان بازرسي با هزينه پايين و در كمترين زمان وحتي در محل بازرسي، مجوز حمل را به صورت برچسب الكترونيكي بر روي كالا و يا بسته بندي آن درج كند. خريدار در تمامي مراحل و توسط GPS از شرايط كالاي خود آگاه است و در گمركات نيز مي تواند سريع‌تر و دقيق تر ارزيابي شود. شركتهاي در كلاس جهاني به دليل پيش آگاهي از چنين مطالبي، به زودي بازار را در اختيار مي گيرند و رقابت با آنان در گام بعدي مشكل تر
مي شود (277) .

5 . بهره مندان از كتاب
اين كتاب مي تواند براي دانشجويان رشته هاي مختلف: مديريت و مهندسي صنايع، مديران مباحث عملي كيفيت و بازرسي، كارشناسان مقوله كيفيت و بازرسي و همه علاقه‌مندان به آگاهي از بسترهاي لازم براي حضور در كلاس جهاني توليد و الحاق ايران به WTO مفيد و راهگشا باشد

---

مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:

+ استراتژي كلاس جهاني در مديريت كيفيت بازرسي 

منبع:

نسخه‌ی چاپی ارسال اين مطلب به دوستان

---

[نظر دهید]    [تعداد نظرهای ثبت شده در پیوند با این مطلب: ] 

.

---