دگرگونیهای دریانوردی درقطب شمال

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Twitter

Google

Yahoo

Delicious

بالاترین

دنباله

[2011-04-26]   [ حسین کاشفی امیری]

جغرافیای دریانوردی درقطب شمال (وضعیت فعلی) :

مسیرهای دریایی دراقیانوس قطب شمال که دربین سال های 2005 الی 2008 توسط " انجمن تعیین مسیر کشتیرانی قطب شمال " تعیین شده بوده است بصورتی می باشد که در زیر معرفی می شود :

1- مسیر دریای شمالی : این مسیر از مدخل کارا درشمال غربی روسیه شروع وبا گذر کردن از دریای کارا وتنگه "ویلکیتسکی" وارد دریای لپـتو شده ودردریای سیبری شرقی ادامه می یابد تا اینکه درتنگه " برینگ" درآلاسکا که منطقه مسدودی می باشد خاتمه می یابد .

2- مسیر گذرگاه شمال غربی : از منطقه بسته تنگه "برینگ" شروع و وارد دریای چوکهی وسپس دریای بیوفرت میشود که در انتهای دریای مذکور دوشاخه می گردد ، یکی از طریق تنگه "مکلور" که دراین شاخه مسیر، سفرکردن با شکافتن یخ ها میسر است ودیگری از شمال کانادا ادامه می یابد ودردهانه ورود به دریای " بافین بای " خاتمه می یابد .

3- مسیرهای دریایی راهنما برای سفر یخ شکن های عظیم : این مسیردردریای بافین بای ادامه می یابد وپس از عبوراز تنگه "داویس" وارد جنوب گرینلند شده وتمام ساحل شرقی گرینلند را دردریایی به همین نام شامل می شود ، ضمنا چند شاخه ازاین مسیرراهنما در دریای بارنتس قراردارند که نروژ را به اسوالبارد ومدخل کارا متصل مینماید .

4- مسیر پیموده شده درآگوست سال 1977 : این مسیراز مورمانسک شروع وبعد ازگذر ازشرق دریای بارنتس وارد دریای کارا می شود وبعداز پیمودن این دریا وعبورازتنگه "ویلکیتسکی" وارد اقیانوس منجمد شمالی می گردد وضمن عبور از قطب شمال ، مجددا از طریق دریای بارنتس به مورمانسک ختم می شود .

5- مسیر پیموده شده درماه آگوست سال 1991 توسط سووتسکی ، سویوز : این مسیر نیز از مورمانسک شروع وپس از پیمودن دریای بارنتس وارد شرق اقیانوس منجمد شمال می شود وبعد ازرؤیت قطب شمال زمین وعبور از آن وارد دریای سیبری شرقی شده وتا تنگه "برینگ" درآلاسکا ادامه می یابد .

6- مسیردریای قطبی که درماههای جولای وآگوست سال 1994 توسط لوئیس ولورنتس پیموده شده : این مسیر ازدریای برینگ در آلاسکا شروع وبعد ازعبور از تنگه برینگ ودریای چوکهی وارد اقیانوس یخی شمال می شود ومسیرمرکزی آنرا طی نموده وبعداز عبوراز قطب شمال زمین وارد دریای گرینلند شده وادامه می یابد .

7- ذخیره مواد معدنی سخت درقطب شمال : در حوضه دریای برینگ واطراف تنگه برینگ بزرگترین معادن فلزروی وذغال سنگ قراردارد ، درحوضه ساحلی از مورمانسک تا دادینکا درروسیهء فداراتیو بزرگترین معادن نیکل وپالادیم ومس نهفته است ، درحوضه دریای بافین بای درشمال کانادا معادن سنگ آهن با درجه خلوص بسیار قراردارد .

8- مسیرها ومناطق گردشگری در قطب شمال : سواحل شمالی نروژ ، جزایر اسوالبارد ، گرینلند وایسلند ، مرکز قطب شمال ، سواحل شمالی کانادا وتنگه برینگ درآلاسکا .

9- مناطق مهم ماهیگیری در قطب شمال : اطراف جزیره ایسلند ، سواحل غربی گرینلند ، حوضه دریای بارنتس درشمال فنلاند ونروژ ومورمانسک وهمچنین حوضه دریای برینگ در آلاسکا .

10- معادن نفت وگاز طبیعی : این معادن درسه منطقه در دریاهای چوکهی وبیوفورت ، درشرق وغرب تنگه کارا ، شمال فنلاند وهمچنین در بستر دریای بارنتس تا ایسلند امتداد یافته است .

11- مناطق بالا آمدن آب در فصل تابستان :این مناطق شامل سواحل ِپوک درشمال شرقی روسیه ، سواحل تیکسی ، تنگه ویلکیتسکی و درشمال کانادا درگذرگاه های شمال غربی قطب شمال دراطراف رزولوت واقع شده اند .

12- مناطق اکتشافات وگردشگری علمی : این مناطق نیز شامل دودریای شمال شرقی قطب یعنی دریای چوکهی ودریای بیوفورت ، دهانه تنگه مکلور، شرق دریای منجمد قطب ، مرکزوجنوب غربی قطب شمال و دریای گرینلند می باشد .

تمرکزاصلی "انجمن تعیین مسیردریانوردی درقطب شمال" برکشتیرانی ایمن همراه با حفظ محیط زیست می باشد که چالش های عمده استفاده از سناریو درانجمن مذکور عبارتند از :

نمایندگان سازمان های بین المللی وحکومت های محلی درانجمن ، هشت کشوراصلی همسایه در قطب ، صنایع جهانی ، حضور مردم بومی قطب ، مناطق دوردست وپرت تحت نفوذ اقیانوس منجمد شمال ، محدودیت های اجباری انجمن ( درگیرنشدن درامور نظامی امنیتی ، عدم دخالت درشکار وال وعدم ورود درامور مربوط به شیلات وماهیگیری ).

سناریوهای انجمن برای تلاش های خلاق درزمینه دریانوردی درنیم قرن آینده درقطب شمال :

فراهم کننده تسهیلات لازم برای نگارش این سناریوها "شبکه تجارت جهانی" بوده که درکارگاه های آموزشی "آوریل2007 سانفرانسیسکو" و" جولای 2007 هلسینکی" با شرکت 60 نفر ارائه گردیده است . ضمنا افق زمانی "داستان سناریوها 2050 - 2035 ، 2035 – 2020 ، 2020 – 2009 " بوده است که پشتیبانان مالی دراین سناریو نگاری برخی سازمان های آمریکایی مانند ، کمیسیون پژوهشی قطب شمال ، نوآ، بخش هایی ازدولت و بخش حمل ونقل کانادا ، آگاهان درزمینه فناوری های مختص قطب ، کشتیرانی شرکت بی پی ، دانشکده مربوط به قطب شمال و وزارت امور خارجه فنلاند می باشند .

سناریوها :

سناریوها ابزارهایی هستند که به ما کمک میکنند در دنیای عدم قطعیت های فراوان بتوانیم دیدگاهی بلند مدت داشته باشیم . سناریوها بجای برونیابی روندهای جاری تصاویری محتمل ، باورکردنی وجایگزین های مختلفی از آینده ارائه می دهند . به بیان دقیق تر سناریوها با دست کاری مجموعه ای از داستان های گفته شده ویا نوشته شده طرح ونقشه ای دقیق و دارای ساختار منظم ارائه می دهند . (پیتر شوارتز )

سناریو اول : آینده های محتمل برای کشتیرانی در قطب شمال تا سال 2050 : پیچیدگی :

بیست عدم قطعیت کلی در این سناریو عبارتند : برقراری قوانین پایداراقلیم وآب وهوا ، تغییرات اساسی درتجارت پویای جهانی ، تغییرات اقلیم موجب ازهم گسیختگی بیشتر وزودتر از موعد بشود ، ایمن تر بودن دیگر مسیرهای کشتیرانی درقطب ، فشارهای اجتماعی اقتصادی تغییراقلیم جهانی ، قیمت های نفت ( از 60 – 55 تا 150 -100 دلارآمریکا ) ، حوادث ناگوار وعظیم کشتیرانی در قطب شمال ، احتمال اعمال محدودیت هایی در زمینه فعالیت های اقتصادی در قطب شمال ، توقف جریان های ساحلی وگرداب ها – سن جدید یخ های قطبی ، نااطمینانی درصنعت دریانوردی ، ورود چین وژاپن به جرگه ملت های دریانورد در قطب ، حق عبور (ترانزیت) ، بروزوظهورکشمکش هایی بین بومیان قطب که ممکن است درارتباط با منافع تجاری رخ دهد ، اوج گیری منازعات دریانوردی در دریای قطب شمال ، محدودیت های پلیسی ونظامی درقطب ، رایج شدن بهره برداری از نیروی هسته ای ، کشف منابع جدید ، پدیده های تجارت جهانی ، خسارات فاجعه بار گذرگاه های سوئز وپاناما ( ترک کشتی دچارحادثه شده در تاریخ 23/11/2007 درقطب جنوب مثال مناسبی در این زمینه است ) ، مصا لحه جهانی برسرقواعد استاندارد .

ماتریس سناریوهای ممکن :

1- الویت بندی رفاه بالا یا رفاه پائین برای بومیان قطب همراه با بهره برداری ازمنابع مطمئن ونامطمئن .

2- تقاضای قوی یاضعیف برای توسعه منابع جدید همراه با فشارهای کم یا زیاد مصیبت های سفرهای دریایی در قطب .

3- تغییرات اقلیمی گرم یا سرد شدن همراه با سطح تجارت حداقل یا حداکثر

4- پذیرش یا عدم پذیرش توسعه توسط مردم بومی قطب همراه با رشد نظامی یا تجاری آسیا .

5- برقراری یا عدم برقراری نظام حقوقی پایدار یاناپایدار همراه با ارزش منابع طبیعی کم وناپایدار یا زیاد وپایدار .

6- توسعه بهره برداری از منابع جدید ضعیف ومحدود یا سرشار ومنظم همراه با نظام های حقوقی یک جانبه یا همه جانبه .

سناریوهایی برای آینده کشتیرانی درقطب شمال تا سال 2050 : چهار ناحیه مدل( اس دبلیو او تی) را در نظر بگیرید . که درآن محور طول ها نماینده متغییربهره برداری ازمنابع وتجارت ومحور عرض ها نماینده متغییراعمال حاکمیت دولت ها باشند. براساس این مدل ناحیه یک مطلوبترین سناریو را شامل خواهد بود (براساس فرهنگ بومی منطقه همان حماسه اسکاندیناوی اتفاق خواهد افتاد ) . بنابراین سناریوهای مورد نظرعبارت اند از :

حماسه قطب : با هدایت سالم وقوی و پایدارحکومت ها، ضمن وجود تقاضای بالا برای تجارت واستخراج منابع ، تمرکزوتلاش برای حفظ زیست بوم وفرهنگ قطب نیز وجود خواهد داشت .

مسابقه بهره برداری ازمنابع قطب : با مجموعه ای از اقدامات ناپایدار حکومت ها همراه با تقاضای بالا برای تجارت و استخراج منابع قطب با باز نگهداشتن مناطق حفاظت شده ، یورش برای ثروت ومنابع قطب آغاز خواهد شد .

غلتیدن قطب شمال درورطه عقب ماندگی : در این سناریو اقدامات ناپایدار حکومت ها همراه با تقاضای پایین برای بهره برداری از منابع قطب ، آینده ای تیره وتوسعه نیافته برای مناطق قطب شمال رقم خواهد خورد .

حفاظت شدید از قطب : اقدامات وسیاست های سخت گیرانه حکومت ها همرا ه با تقاضای پایین برای بهره برداری ازمنابع قطب موجب روند توسعه ای آهسته وهمچنین مناطق وسیعی ازقطب بصورت حفاظت شده وغیرقابل کشتیرانی معرفی خواهد گردید .

پیشران های مقدماتی و الزام های سناریوهای فوق الذکر :

پیشران های سناریو اول (حماسه قطب) : موفقیت اقتصاد جهانی ، توسعه نظام مند استخراج نفت و گاز ومواد معدنی سخت ، به اشتراک گذاری مصالح اقتصادی سیاسی ، هشدارهای تهدیدهای اقلیمی . الزامات این سناریو : توسعه فعالیت های دریایی ، گسترش سیستم های ایمن زیربنایی وفناوری های جدید برای کشتیرانی در قطب .

پیشران های سناریو دوم (مسابقه بهره برداری از منابع قطب ) : رقابت جهانی برای حق بهره برداری ازمنابع قطب ، تقاضا برای آب ، هشدار تهدیدهای اقلیمی و گردشگری دریایی جهانی . والزامات این سناریو : یک جانبه گرایی ، ظهور تضاد وتناقض در امور اجرایی وشلوغی حمل ونقل دریایی

پیشران های سناریو سوم (عقب ماندگی از مزایای توسعه در قطب ): افت اقتصاد جهانی ، رشد ناپایداری داخلی در سراسرجهان وعقب نشینی کم یخ دریا . الزامات این سناریو : کم شدن حمل ونقل (هم در تقاضا وهم در پژوهش) ، کمتر شدن ایمنی سفر دریایی در قطب ، عدم توسعه زیربناهای جدید و نابودی بازار کشتی های یخ شکن

پیشران های سناریو چهارم ( حفاظت از قطب ) : ذخایر کم ومأ یوس کننده نفت وگاز ، ظهور انرژی های جایگزین ، توجه افکار عمومی به حفظ محیط زیست و تغییر اقلیم . الزامات این سناریو : هماهنگی وقاعده مند شدن کشتیرانی در قطب ، احتمال کشتیرانی بصورت فصلی در قطب شمال ورشد گردشگری دریایی .

شگفتی سازها دراین زمینه عبارتند از :

1 – اعمال مدیریت های چندگانه اجرایی در بهره برداری ها ، ودر اقدامات مربوط به مسیرهای کشتیرانی وتغییر مسیر مهاجرت وال ها در بین زیستگاههای فصلی خود . برای مثال مسیرکشتیرانی ومسیر مهاجرت وال ها درحوالی تنگه برینگ بصورتی است که درزیر یادآوری می شود . مسیرهای امکان پذیر کشتیرانی فعلی همچنان که قبلا ذکرشد پس از گذر از تنگه "برینگ یا چوک " وارد اقیانوس منجمد شمال می شوند که دردهانه ورود به دریای چوکهی به سه شاخه منشعب می گردند ، یکی از طریق دریای سیبری غربی ودرکنار سواحل شمالی روسیه فدراتیو تا مورمانسک ادامه می یابد ، شاخه دوم پس از گذر از دریای چوکهی مسیرمرکزی قطب را تا دریای گرینلند(فنلاند) شامل است ، شاخه سوم نیز پس از گذراز تنگه برینگ و ورود به دریای چوکهی درکنار سواحل آلاسکا ادامه می یابد و در دریای بیوفورت دو، سه شاخه شده وبه بنادری درآلاسکا وکانادا ختم مشوند . واما باتوجه به درجه حرارات آبهای منطقه مذکور، زیستگاه وال ها در فصول مختلف سال به این ترتیب است که : درتابستان دردریای بیوفورت ودرسواحل کانادا بسرمیبرند ، در پائیز به سواحل آلاسکا و قسمت هایی ازدریای چوکهی وسواحل روسیه در این دریا کوچ می کنند که با فرارسیدن زمستان از طریق تنگه برینگ به دریای برینگ مهاجرت می کنند .

2- شگفتی ساز دوم انتشارموادآلوده کننده کشتیرانی درقطب وتنظیم وتعدیل نااطمینانی ها خواهد بود : که خود موجب خواهد شد تا گذرگاههای مهم شمالی توسعه پیداکنند و بزرگنمائی ها در مورد اینکه " آلودگی ها ی خروجی از اگزوز یخ شکن های غول پیکرموجب سوراخ شدن لایه اوزون وآلوده شدن محیط زیست قطب شده " بیش از پیش آشکار خواهد شد . که این امر در مقایسه با مناطق وسیع صنعتی سهم ناچیزی درآلودگی محیط زیست دارد .

3- شگفتی سازهای سوم تعریف مناطق ویژه اقتصادی وگردشگری در قطب خواهند بود .

4- شگفتی ساز چهارم فناوری خواهد بود که معین خواهد کرد برای کاروان آینده چه ابزارهای مورد نیاز است تا بتوان یخ شکن های عظیم دوعملگره را بیشتر مجهزکرد برای اینکه بتوان برای استخراج وحمل ونقل معادن عظیم نیکل وپالادیم منطقه "نوریلسکی" دریای کارا را بسهولت انجام داد .

5 – شگفتی ساز پنجم ، کشف منابع جدید دردایره مربوط به منطقه قطب شمال می باشد ، که به استناد گزارش " ارزیابی زمین شناسی آمریکا در جولای 2008 " منابع کشف نشده نفت وگاز درمنطقه قطب شمال به این صورت بوده است که : هنوز 13 درصد منابع نفت ، 30 درصد منابع گاز طبیعی و 20 درصد منابع گاز مایع کشف نشده است .

براین اساس میدان های احتمالی نفت وگاز کشف نشده درمنطقه قطب بنابر ارزیابی فوق الذکر بصورتی است که ذیلا تصویر می شود .

1- وجود میدان های معادن نفت وگاز با احتمال 100درصد دردایره مرسوم قطب عبارتند از :

دردریاهای ساحلی بارنتس (شمال اسکاندیناوی) ، حوضه ساحلی دریای کارا (وهمچنین قسمت هایی ازشمال روسیه که دراین حوضه قرارگرفته ) ، بستر دریای ساحلی َلپ ِتو ، دریای ساحلی بیوفورت درحوضه بارو (شمال کانادا وشمال آلاسکای مربوط به آمریکا ) و بستر گذرگاه غربی واقع در حوضه رزولوت .

2- وجود میدان های مذکور با احتمال بین 50 تا 100 درصد عبارتند از : سواحل غربی گرینلند ( نوک وتول) واقع دردریای بافین بای ویک حوضه ساحلی دیگر درشرق گرینلند در دریای گرینلند ، قسمت های شمالی تر دریاهای بارنتس وکارا در زیر یخ های قطب وهمچنین قسمتی از دریای سیبری شرقی و باریکه ای در دریای بیوفورت که حوالی تنگه مکلور ادامه می یابد .

3- وجود میدان یاد شده با احتمال بین 30 تا 50 درصد عبارتند از : قسمت هایی از شمال غربی بستر دریای بارنتس وسواحل نروژ ، قسمت های شمالی تر دریای سیبری شرقی ، حوضه کوچکی از شمال کانادا وهمچنین قسمتی از بستر دریای بافین بای واقع درغرب گرینلند .

4- وجود میدان های نفت وگاز با احتمال 10 تا 30 درصد وکمتراز 10 درصد درنقاطی از شمال غربی وشمال شرقی روسیه ، قسمت هایی ازبستر دریاهای چوکهی وبیوفورت ، وهمچنین شرق مرکزقطب و شمال کانادا قراردارند .

متن موافقت نامه 29 آوریل سال 2009 بین وزرای مختار در امورمربوط به ُقطبِ کشورهای عضو "انجمن تعیین مسیر کشتیرانی در دریای منجمد شمال " در زمینه های زیر بوده است .

توصیه هایی خلاصه برای اقدامات اجرائی ، مقدمه ، جغرافیای دریانوردی درقطب ، اقلیم ودریای یخ ، تاریخ حمل ونقل دریایی درقطب شمال ، اداره امور کشتیرانی درقطب ، مسیرهای دریانوردی فعلی و سوابق انجمن تعیین مسیر کشتیرانی قطب ، سناریوهایی برای افق 2050 وآینده های مناطق قطب تاسال2020 ، مناطقی نظیر : تنگه برینگ ، کانادای قطبی و گذرگاه شمال غربی ومسیر دریایی شمال ومناطق همجوار آن ، ابعاد انسانی قضیه ، فشارها وملاحظات زیست محیطی شامل : مطالعات زیست محیطی مناطق یادشده مانند دریاهای بارنتس وکارا ، تنگه برینگ کانادای قطبی ؛ زیربناهای دریانوردی در قطب .

توصیه های انجمن درسه زمینه وسیع ومشترک : تقویت دریانوردی ایمن درقطب شمال ، تأسیس زیربناهای کشتیرانی در قطب ومحافظت از مردم ومحیط زیست قطب شمال . برای این منظور عمده ترین توصیه ها که نیازمند تصمیم گیری وشناخت دولت های مرتبط با قطب می باشد عبارتند از : همکاری برای تقویت تلاش های هماهنگ ، تنظیم ورعایت استانداردهای بین المللی کشتیرانی در قطب ، الزام به استفاده ازعلایم راهنما ی مسیرها در نواحی مربوط ، توسعه واقدامات جامع با استفاده از ابزارهای فراملی ، کاوش برای نیازهای مناطق طراحی شده زیست محیطی ، تصویب وتصدیق پیمان نامه مربوط به مناطقی از قطب که دارای آب سنگین است ، تقویت همکاری ها برای جلوگیری از نشت نفت ، الزام به سازمان های مرتبط برای کاهش آلودگی صوتی حاصل از ضربه ها وسروصدای کشتی های یخ شکن وبزرگ ، بهبود بخشیدن به عملیات وفناوری های مرتبط جهت کاهش آلودگی هوا ، ارتقا زیربناهای دریانوردی برای کشتیرانی ایمن و حفظ محیط زیست ، ظرفیت سنجی دوره ای زیست محیطی . واما پیش بینی زمان توسعه وبهبود دسترسی ها در مناطق مختلف ساحلی قطب به صورت زیر بوده است .

1- سه نقطه ساحلی در حوضه دریاهای کارا وبارنتس از سال 2007 تا 2030

2- دو نقطه ساحلی در مسیر دریای شمالی یکی در دریای َلپ ِتو ودیگری در دریای سیبری شرقی تاسال 2025

3- توسعه دو نقطه ماهیگیری یکی در سواحل ِپوِک درحوضه دریای سیبری شرقی ودیگری درسواحل شرقی گرینلند تا سال 2040

4- ونقاطی هم درحوضه دریای بیوفورت ودریای بافین بای تا سال 2030



مأخذ : کنفرانس جامعه جهانی 2009 : Lawson W .brigham , PhD & Senior Fellow

---

مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:

+ آزمون های انديشه ورزی در بارۀ خود انديشه 

+ آزمون های اندیشه ورزی در جهان 

+ دست اندازي به زمين هاي قابل كشت جهان ، براي دسترسي به مواد غذايي و سوخت هاي زيستي : 

+ نوآوري چگونه خواهد توانست سيّارۀ زمين را حفظ نمايد ؟ 

+ توسعۀ فناوري هاي خرد : زندگي ، تجارت و اقتصاد جهاني را دگرگون خواهند كرد . 

+ آيا مغز غير بيولوژيك ، براستي مي تواند ذهني ويژۀ خود داشته باشد ؟ 

+ چشم اندازهاي آيندۀ عصر هوشمندي  

+ كشت سلولي موادغذايي ودگرگوني درتغذيۀ انسان ها : 

+ ماشيني براي خلق سريع فرصت های شغلي 

+ امیدهای فناوری های نوین  

+ دگرگونیهای دریانوردی درقطب شمال  

+ مشاركت در تصميم سازي : آيا گواهی بر آينده گرایی است ؟ 

منبع:

نسخه‌ی چاپی ارسال اين مطلب به دوستان

---

[نظر دهید]    [تعداد نظرهای ثبت شده در پیوند با این مطلب: ] 

.

---