سلسله بحث های خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی (7)

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Twitter

Google

Yahoo

Delicious

بالاترین

دنباله

[2015-12-06]   [ ]

در ادامه مباحث قبلی که در ارتباط با موضوع خلاقیت مرور کردیم در این قسمت به یکی از تکنیکهای ارتقای توان و قابلیت افزایش خلاقیت و به تعبیری برانگیختن خلاقیت و تفکر خلاقانه برای تدبیر امور، حل مشکلات و اقدامات توسعه ای کسب و کار و نظیر اینها می پردازیم. این تکنیک که به تکنیک اسکمپر (scamper ) معروف است، از ترکیب حروف اول هفت کلمه انگلیسی که در ادامه توضیح داده می شود بوجود آمده است. در اصل، اسکمپر یک فهرست چندمنظوره با سوالهای ایده پروری است که هم بکاربردن آن آسان است و هم بطور شگفت آوری قدرتمند است.
اسکمپر بر این مفهوم استوار است که هر چیز جدیدی، مدل اصلاح شده چیزی است که پیش از این موجود بوده است. هر حرف، در کلمه مخفف اسکمپر، نشان دهنده یک راه مختلف،همراه با ویژگی هایی است که شما را برای راه اندازی ایده های جدید، به چالش می کشد:
S: جایگزینی (Substitute)
• چه چیزی را میتوان به جای چیز دیگر به کار برد؟
هيزم، زغال، گازوئيل،نفت، بنزين، گاز
C: ترکیب (Combine)
• چه چیزی را با چه چیزی میتوان ترکیب کرد؟
دستمال كاغذي + عطر = دستمال کاغذی معطر
تلفن+ دوربین+ ضبط و پخش صوت= موبایل
ترکیب دو عدسی دوربینی و نزدیک بینی در عینکها
A: اقتباس (Adapt)
• آیا می توان چیزی را متناسب تر کرد؟
تولید کنسرو بدون نیاز به درباز کن (با تعبیه قلاب در باز روی درب کنسرو)
• آیا می‌توان چیز جدیدی را از چیزی دیگری اقتباس کرد؟
ساخت هلیکوپتر با اقتباس از بال سنجاقک ساخت هواپیما با استفاده از ساختمان بال و بدن پرندگان
M: تقویت (Magnify)
• آیا می‌توان تغییری در چیزی ایجاد کرد؟ آیا می توان چیزی را بزرگ‌تر کرد؟
تولید نوشابه‌های خانواده
تولید لاستیک‌های پهن
P: بکاربستن در دیگر کاربردها (Put to other Uses)
چه استفاده دیگری از یک وسیله می توانیم بکنیم؟
استفاده مجدد از ضایعات کارخانه‌های تولیدی
E: حذف (یا کوچک کردن) (Eliminate or Minify)
• چه چیزی را می توان از یک وسیله حذف کرد؟
حذف سیم از هندزفری موبایل
کوتاه کردن فرآیندهای اداری و بروکراسی
R: بازآرایی (یا معکوس کردن) (Rearrange or Reverse)
• اگر چیزی را معکوس کنیم یا ترتیب آن را تغییر دهیم چه می شود؟
تغییر ساعات کار ادارات برای کاهش ترافیک
تغییر آرایش محیط کار برای افزایش کارایی

برای استفاده از تکنیک اسکمپر، در ابتدا مسئله ای را که مایلید حل کنید و یا ایده ای را که می خواهید توسعه دهید، تبیین کنید. این ایده یا مسئله، هر چیزی می تواند باشد؛ می تواند چالشی در زندگی شخصی یا کاری شما باشد و یا یک محصول، سرویس یا فرایندی باشد که تصمیم دارید آن را بهبود دهید. بعد از توصیف دقیق مسئله، فقط کافی است که برای هدایت خود، بوسیله فهرست اسکمپر، درباره آن سوال بپرسید.
بطور مثال، فرض کنید که مسئله این است که “چطور داد و ستد را در تجارتی که انجام می دهم، افزایش دهم؟”
در دستورالعمل اسکمپر، چندین سوال موجود است، که می توانید از آن استفاده کنید:
S (جایگزینی): “چه چیزی را می توانم در پروسه داد و ستد، جایگزین کنم؟”
C (ترکیب): “چگونه میتوانم پروسه داد و ستد را با دیگر فعالیتها همراه کنم؟”
A (اقتباس): “چه چیزی را می توانم از پروسه های داد و ستد انجام گرفته توسط دیگران، اقتباس یا کپی کنم؟”
M (تقویت): “در مورد داد و ستد، چه چیزی را باید تقویت کنم یا تأکید بیشتری بر آن داشته باشم؟”
P (بکاربستن در دیگر کاربردها): “چگونه می توانم پروسه داد و ستدم را در دیگر کاربردها، بکار گیرم؟”
E (حذف یا کوچک کردن): “چه چیزی را باید در پروسه داد و ستد حذف کنم یا مختصر کنم؟”
R (بازآرایی یا معکوس کردن): “چگونه می توانم روش داد و ستدم را تغییر دهم و یا بازترتیب یا معکوس کنم؟”
این سوالها شما را وادار می کند که بطور متفاوتی در مورد مسئله خود بیاندیشید و نهایتاً به راه حلهای ابتکاری برسید.
یک مثال کلاسیک برای این موضوع مؤسس مک دونالد، ری کراک است. با درک کنونی کارهایی که او انجام داده، می توانیم ایده های بسیاری را که او با نگاه اسکمپر به کاربرده، تشخیص دهیم. به عنوان چند نمونه می توان از فروش رستورانها و املاک بجای فقط همبرگر فروختن (P: بکاربستن در دیگر کاربردها)، واداشتن مشتریان به پرداختن قبل از خوردن (R: بازآرایی)، اجازه دادن به اینکه مشتریان خودشان سرو کنند، اجتناب از استفاده از خدمتکار ( E: حذف)، نام برد.

مرجعی برای اسکمپر
در ادامه، راهنمای جامعی برای استفاده از اسکمپر، آورده شده است. بیش از شصت سوال است که می توان پرسید و دویست کلمه و عبارت موجود است که می توانید آنها را با سوالها همراه کنید.
جایگزینی
در مورد جایگزین کردن بخشی از مسئله، محصول یا فرآیند با چیز دیگر، بیاندیشید. با جستجو کردن جایگزینها، می توانید به ایده های جدید برسید. می توانید اشیا، مکانها، فرآیندها، مردم، ایده ها و حتی احساسات را تغییر دهید.

سوالهای کمکی
آیا می توانم بخشی را تغییر دهم یا جایگزین کنم؟
آیا می توانم شخص مربوط به این موضوع را تغییر دهم؟
آیا قوانین، می تواند تغییر کند؟
آیا می توانم از اجزا یا موارد دیگر استفاده کنم؟
آیا می توانم از پروسه ها و فرآیندهای دیگری استفاده کنم؟
آیا می توانم شکل آن را تغییر دهم؟
آیا می توانم رنگش، میزان زبری اش، صدایش یا بویش را تغییر دهم؟
چه می شود اگر اسمش را تغییر دهم؟
آیا می توانم یک بخشش را با بخش دیگرش جایگزین کنم؟
آیا می توانم در جای متفاوتی، این ایده را استفاده کنم؟
آیا می توان گرایش یا احساساتم را نسبت به آن تغییر دهم؟
ترکیب

به ترکیب دو یا تعداد بیشتری از اجزای مسئله بیاندیشید تا یک محصول متفاوت بسازید یا هماهنگی آنها را افزایش دهید. یک بخش بزرگی از تفکر خلاق، شامل ترکیب ایده ها، کالاها و سرویسهای نامرتبط قبلی به منظور ایجاد چیز جدیدی است.
سوالهای کمکی
چه ایده ها یا بخشهایی را می توان ترکیب کرد؟
آیا می توان بخشهایی از اهداف را ترکیب یا بازترکیب کرد؟
آیا آن را می توانم با چیزهای دیگر ترکیب یا ادغام کنم؟
چه چیزهایی را باید ترکیب کنم که تعداد کاربردها را به حداکثر برسانم؟
چه مواد و مصالحی را می توانم ترکیب کنم؟
آیا می توانم از توانایی های مختلف برای بهبود آن استفاده کنم؟
اقتباس

به اقتباس کردن از ایده های موجود، برای حل مسئله خود بیاندیشید. احتمالاً همین بیرون، راه حل شما پیش از این وجود داشته است. به یاد داشته باشید که همه ایده ها و اختراعات تا درجه ای اقتباس شده اند.
سوالهای کمکی
چه چیزهای دیگری مانند این وجود دارد؟
آیا در شرایط مختلف دیگری، چیزی شبیه این وجود دارد؟
آیا گذشته می تواند به من، درسهایی درباره ایده مشابه بدهد؟
دیگر ایده ها چه پیشنهادی به من می دهد؟
چه چیزی را می توانم کپی کنم، قرض بگیرم یا بدزدم؟
از چه کسی می توانم تقلید کنم؟
چه ایده هایی را می توانم دخیل کنم؟
از چه پروسه هایی می توان اقتباس کرد؟
چه مفاهیم دیگری را می توانم در ایده خود به کار ببرم؟
چه ایده های دیگری در خارج از زمینه من هست که می توانم آنها را دخیل کنم؟
تقویت

درباره راه های تقویت یا بزرگنمایی ایده خود بیاندیشید. تقویت ایده یا بخشهایی از آن می تواند ارزش درک آن را بالا ببرد یا این بینش را بدهد که چه اجزایی مهم است.
سوالهای کمکی
چه چیزی را می توان تقویت یا بزرگتر کرد؟
چه چیزی را می توان بزرگنمایی کرد یا اغراق آمیز بیان کرد؟
چه چیزی را می توان بالاتر، بزرگتر یا قوی تر کرد؟
آیا می توانم بسامد آن را افزایش دهم؟
چه چیزی را می توانم تکثیر کنم؟ آیا می توان چند کپی از آن ایجاد کنم؟
آیا می توانم ویژگی های بیشتری به آن اضافه کنم یا به طریقی به ارزش آن بیافزایم؟

بکاربستن در دیگر کاربردها
به این بیاندیشید که چطور قادرید که ایده فعلی خود را در دیگر مصارف به کاربندید، یا به این فکر کنید که چطور می توانید از چیز دیگری برای حل مسئله خود مجدداً استفاده کنید. در بسیاری از موارد، یک ایده را فقط می توان با بکاربردن آن بصورت متفاوتی از تصویر اولیه، بزرگتر کرد.
سوالهای کمکی
در چه موارد دیگری می توان آن را استفاده کرد؟
آیا کسانی دیگری غیر از کسانی که این ایده، در ابتدا به منظور آنها بوده، می توانند از آن استفاده کنند؟
چگونه یک کودک یا یک شخص بزرگتر، می تواند از این استفاده کند؟
آیا راه های جدیدی برای بکاربستن آن بصورت فعلی وجود دارد؟
آیا اگر آن را بهبود دهیم، کاربردهای احتمالی دیگری برای آن وجود خواهد داشت؟
اگر من چیزی درباره آن نمی دانستم، آیا می توانستم هدف این ایده را دریابم؟
آیا می توانم از این ایده در بازارها یا تجارتهای دیگر، استفاده کنم؟
حذف یا کوچک کردن
به این فکر کنید که اگربخشهایی از ایده را حذف می کردید، چه اتفاقی می افتاد. ساده سازی کنید و اجزا را کاهش داده و حذف کنید.
سوالهای کمکی
چگونه می توانم آن را ساده کنم؟
چه بخشهایی را می توان بدون تغییر عملکرد، حذف کرد؟
چه چیزهایی غیرحیاتی و غیرضروری است؟
آیا می توان قوانین را حذف کرد؟
چه می شود اگر آن را کوچکتر کنم؟
چه ویژگی را می توان دست کم بگیریم یا حذف کنم؟
آیا می توانم آن را به بخشهای مختلفی تقسیم کنم؟
آیا می توانم آن را فشرده یا کوچکتر کنم؟
بازآرایی(معکوس کردن)
فکر کنید که اگر بخشی از مشکل، محصول یا پروسه شما بطور معکوس عمل می کرد و به ترتیب متفاوتی انجام می شد، چه انجام می دادید.
سوالهای کمکی
چه ترتیبی ممکن است بهتر باشد؟
آیا می توان اجزا را مبادله کرد؟
آیا الگو، طرح بندی یا توالی دیگری موجود است که بتوانم از آن استفاده کنم؟
آیا می توانم علت و معلول را جابجا کنم؟
آیا می توانم سرعت یا برنامه زمان بندی تحویل را تغییر دهم؟
آیا می توانم مثبت و منفی را جابجا کنم؟
آیا می توانم آن را برعکس کنم؟ بالا را در پایین قرار دهم یا پایین را در بالا بگذارم؟
اگر آن را برعکس تصور کنم، چه؟
اگر دقیقاً در خلاف جهت اولیه ام، آن را انجام دهم، چه می شود؟

---

مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:

منبع:

نسخه‌ی چاپی ارسال اين مطلب به دوستان

---

[نظر دهید]    [تعداد نظرهای ثبت شده در پیوند با این مطلب: ] 

.

---