پاسخ به سوالات آینده نگر

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Twitter

Google

Yahoo

Delicious

بالاترین

دنباله

[2008-09-06]   [ فرشته شریفی]

 چند سئوال خواتتدگان "سایت آینده نگر" از اندیشمندان آینده پژوه و آینده نگر ایرانی  :

 

 آینده نگر خانم فرشته شریفی  به این سوالات چنین پاسخ داده اند

 

1-      به نظر شما آيا امروز ميتوان از پيدايش جنبش فکری آينده نگری در ايران سخن گفت؟

 

بی‌شک در هر جامعه‌ای می‌توان انتظار شکل‌گیری چنین جنبشی را داشت. در هر کجا که درصدی از امید به آینده در میان مردم وجود داشته‌، یا میزان جوانان آن‌ها به‌نسبت نسل سالخورده بیشتر باشد، ناخواسته اندیشیدن به آینده بخشی جداناشدنی از افکار را تشکیل می‌دهد. البته نمی‌توان این نکته را نادیده گرفت که اندیشیدن به آینده در میان افکار عمومی آگاه‌شدن از آینده‌ای قطعی و به استقبال رفتن برای تلخی‌ها و شادکامی‌های آن است و چنین تفکری در بحث علمی آینده‌نگری امری‌ست مردود. اما می‌توان با جهت‌مند کردن اندیشه‌ها، به‌ویژه در میان جوانان، پرورش متخصصین و استفاده از دانایی و تجربه‌ی پیشگامان این حوزه حرکت این جنبش را جهت‌مند کرده و سرعت آن را تسریع بخشیم.

دور از انتظار نخواهد بود که پیدایش چنین جنبشی و پای‌گیری آن در فضای متغیر ایران زمین از ریسک کاری بالا، عدم تطابق پیش‌آمدها و گستره‌ی وسیع سناریوهای احتمالی برخوردار خواهد بود. این خصیصه‌ها همان‌طور که ممکن است از مشکلات کار به‌شمار رود، می‌تواند ویژگی یکتایی نیز در میان سایر جوامع محسوب شود.

 

 

2-      چه ويژگی هائی گفتمان آينده نگری در ايران را از ساير گفتمان های توسعه در ايران جدا می سازد؟

 

شاید بتوان سابقه‌ی نه‌چندان طولانی این رشته را نخستین وجه تمایز آن دانست. هرچند در هر جامعه سیاست‌مداران، اقتصاددانان و محققین عرصه‌های گوناگون با در نظرگرفتن آینده‌ی رشته‌ی خود، دانسته و نادانسته در این راه قدم نهاده‌اند، اما داشتن چنین تجربه‌ای به‌صورت مستقل و میان رشته‌ای کوتاه زمانی‌ست که جای خود را در میان متفکرین ایرانی بازکرده و به‌پیش می‌رود.

این کم‌سن‌وسالی خود سبب پیدایش تمایزات قابل توجهی از جمله نبود چهارچوب اصولی و ساخت‌یافته برای این جنبش فکری در داخل کشور شده‌است. چهارچوبی که بتواند فاکتورهای توسعه‌ی بخش‌های مختلف را در کنار هم گردآوری کرده و آن‌ها را با فرهنگ، مذهب و شرایط روز دنیا هماهنگ کند. قوانین آینده‌اندیشی در هر جامعه با الگوها و الگوریتم‌های مختص به خود همراه است و این کشور نیز دارای اهداف بنیادی و مقطعی ِ ویژه‌ی خود است که هرگز نباید آن‌ها را از نظر دور کرد. علاوه‌برآن نباید تفکر ارزشی حاکم بر قشر گسترده‌ای از مردم را در سمت و سو بخشیدن این جنبش فراموش کرد. تفکری که این بار در جهان غرب به‌صورت اندیشه‌ای نوپا شروع به فعالیت کرده‌است. 

 

 3- چه ميزان و در چه حوزه هائی گفتمان آينده نگری ايران ميتواند به توسعه گفتمان آينده نگری گلوبال ياری رساند؟

 

بی‌شک گفتمان آینده‌نگری در ایران دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی‌ست. که نقطه‌ی بارز آن اعتقاد به خدا، مذهب، تقدیر و سرنوشت و عدم دخالت کامل انسان در پیدایش آینده است. این ویژگی تنها خاص ایران نبوده و می‌تواند به‌عنوان یک الگوی برای جوامع این چنین استفاده گردد.

علاوه‌بر آن ایران کشوری درحال گذار، با پتانسیل‌های بی‌بدیل برای تبدیل شدن به یک قطب علمی، صنعتی و تجاری‌ست که باعث می‌شود لزوم تفکر در این رشته، پیاده‌سازی راه‌حل‌های جهانی و نوآوری در حل مساله هرچه بیشتر در کشور احساس شود. و نخبه‌پروری در این راستا نه‌تنها به کمک منافع و مصالح کشور و مردم می‌شتابد بلکه می‌تواند در میدان‌های جهانی نیز حرفی برای گفتن داشته‌باشد.

 

 

3-      آيا گفتمان آينده نگری در ايران ميتواند به يک گفتمان مستقل سياسی فرارويد؟

 

سیاست‌مداران در تمامی طول تاریخ از تمامی امکاناتی که در دسترس آن‌ها بوده‌است در جهت منافع خود استفاده کرده‌اند، و آینده‌نگری نیز مستثنی نخواهدبود. البته که اگر از آن در راه مصالح مردم و کشور استفاده شود، نه‌تنها مضر نیست بلکه می‌تواند توانایی‌های خود را به عرصه‌ی نمایش گذارد اما آن روز که از این رشته در نیل به اهداف خودخواهانه‌ی سیاست‌مداران استفاده شود و تمامی بخش‌ها، به‌ویژه عرصه‌ی علم و تکنولوژی، را در جهت اهداف غیر انسانی و غیرارزشی آن‌ها سوق دهد، بی‌شک چون شمشیر دودمی می‌ماند که چه‌بسا مضرات آن بیش از فوایدش باشد. بنابراین این گفتمان هم بهتر است همانند جنبش‌های مستقل، در کنار سیاست‌مداران عمل نماید تا بتواند به دور از وسوسه‌های حوزه‌ی سیاست و قدرت، هر چه بیشتر به سامان‌دهی سیاسی کشور پرداخته و فضای باز و آزادی را برای تبادل افکار و آرای مردم و صاحب‌نظران با اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی فراهم آورد.

نکته‌ی دیگر این‌که چه‌بهتر است که یک سیاست‌مدار توانمندی‌های یک آینده‌نگر را به دست آورد تا با بهره‌گیری از فکر و اندیشه‌ی خود و پیش‌بینی آینده‌ی سیاسی رودرروی خود در عرصه‌ی زورآزمایی‌های سیاسی نیز موفق باشد.

 

 

فرشته شریفی

 

---

مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:

+ پاسخ به سوالات آینده نگر  

منبع:

نسخه‌ی چاپی ارسال اين مطلب به دوستان

---

[نظر دهید]    [تعداد نظرهای ثبت شده در پیوند با این مطلب: ] 

.

---