پاسخ به سوالات آینده نگر

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Twitter

Google

Yahoo

Delicious

بالاترین

دنباله

[2008-09-07]   [ امیر ناظمی]

 

 چند سئوال خواتتدگان "سایت آینده نگر" از اندیشمندان آینده پژوه و آینده نگر ایرانی  :

 

 آینده نگر آقای امیر ناظمی  به این سوالات چنین پاسخ داده اند

 

1-      به نظر شما آيا امروز ميتوان از پيدايش جنبش فکری آينده نگری در ايران سخن گفت؟

هرچند نمی‌توانم تعریفی دقیق از "جنبش فکری آینده‌نگری" داشته باشم، و مدتی است این سوال مرا به یافتن پاسخی در خصوص تعریفی از "جنبش فکری" –در درجه اول- و "جنبش فکری آینده‌نگری" – در درجه دوم- تحریک کرده است، اما پاسخم قطعا نه خواهد بود. به نظر میرسد یک جنبش فکری حداقل باید واجد ویژگی‌های ذیل باشد:

وجود ادراک تقریبا مشابه از مفاهیم پایه در آن جنبش فکری: به نحوی اصولا ارتباطات میان فعالان در آن جنبش امکان‌پذیر باشد. این موضوع به هیچ روی وجود ندارد و حتی به کاربردن ساده‌‌ترین واژگان و آموزه‌های آینده‌اندیشی مانند «آینده‌های باورکردنی» یا «سناریو» منجر به ادراک مشترک یک مفهوم نمی‌شود.

گستردگی مفاهیم منبعث از جنبش فکری در سطح جامعه: به نحوی که اصولا فرستنده‌ی یک پیام رغبت به ارسال پیام خود داشته باشد و مطمئن باشد گیرندگانی برای آن وجود خواهد داشت.

بازتاب اندیشه یا تفکر در کنش‌ها و ناکنش‌ها: به نحوی که بتوان از کنش‌های بازیگران مختلف جامعه‌ی ایرانی، تفسیری آینده‌اندیشانه ارایه داد. هزاران دلیل در جهت مخالف می‌توان دید، که نیاز به زیاده‌گویی را از میان برمیدارد.

 

2-      چه ويژگی هائی گفتمان آينده نگری در ايران را از ساير گفتمان های توسعه در ايران جدا می سازد؟

ويژگی های بالقوه‌ای که می‌تواند در گفتمان آينده نگری در ايران وجود داشته باشد، که آن را از ساير گفتمان های توسعه متمایز سازد، عبارتند از:

1-      بر عدم‌قطعیت‌ها تمرکز دارد: به این معنا که گفتمان‌های توسعه‌ای دیگر (غیر آینده‌نگرانه)، گفتمان‌های صلب و ثابتی هستند که  به آینده‌های محتمل و باورکردنی پیش‌ِ روی بی‌اعتنایی دارند و از آن روی، در ایران عجین شده با ناپایداری‌ها و تذبذب‌ها ناکارآمدند.

2-      آینده‌ی بلندمدت را بر منافع کوتاه‌مدت مرجح می‌سازد.

3-      کلان‌نگر است و الزام دارد که موضوعات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را با هم مورد توجه قرار دهد.

4-      بر دانش ضمنی (tacit knowledge ) تاکید دارد و از این رو از نسخه‌های جهانشمول و ناملموس با جامعه‌ی ایرانی گریزان است.

5-      دیدگاه جهانی دارد و سایرینِ حاضر در این جهان را نیز می‌پذیرد و خود را در آینده‌ی مشترکی با آن‌ها میپندارد.

6-      مشارکتی است و مشروعیت خود را از مشارکت جامعه کسب می‌کند و از این رو برای ارایه تجویزها نیازمند اجماع خبرگان

7-      تکنولوژی را پررنگ‌تر از سابق می‌بیند و از اهمیتی قابل توجه در تمامی مباحث اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برخوردار است.

 3- چه ميزان و در چه حوزه هائی گفتمان آينده نگری ايران ميتواند به توسعه گفتمان آينده نگری گلوبال ياری رساند؟

توانمندی بالقوه‌ای که ناشی از تفاوت دیدگاه فرهنگی جامعه ایرانی است، به شدت می‌تواند داشته‌هایی قابل ارایه برای گفتمان آينده نگری جهانی به همراه داشته باشد. تنوع در گفتمان هم به توسعه و بازتولید گفتمان ایرانی و هم به تقویت گفتمان ایرانی آن بیانجامد.

اما پیش‌شرط هر تعاملی، پذیرش طرف مقابل است، با تمامی ویژگی‌هایش. امری که گفتمان آينده نگری ايران از آن رنج می‌برد.

 

4      آيا گفتمان آينده نگری در ايران ميتواند به يک گفتمان مستقل سياسی فرارويد؟

بعید میدانم.

 

امیر ناظمی

 

---

مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:

+ آیند هنگاری ملی جانشین برنامه های توسعه پنج ساله در علم، فناوری و نوآوری 

+ پاسخ به سوالات آینده نگر 

منبع:

نسخه‌ی چاپی ارسال اين مطلب به دوستان

---

[نظر دهید]    [تعداد نظرهای ثبت شده در پیوند با این مطلب: ] 

.

---